برخورد ايدئولوژيهاي مخالف و شخصيتهاي فراخوانده شده: خوانشي آلتوسري از فيلم جدايي نادر از سيمين

مقاله حاضر با استفاده از نظريات جامعه‌شناختي فيلسوف معاصر فرانسوي لوئيز آلتوسر و به خصوص تعريف وي از «ايدئولوژي»، «فراخوانده شدن» و «ابزارهاي ايدئولوژيك حكومتي» مي‌كوشد تا به بررسي لايه‌‌هاي معنايي پنهان اثر و برخورد ايدئولوژي‌هاي متفاوت در فيلم جدايي نادر از سيمين بپردازد و كشمكش اصلي اين اثر را از اين طريق پي‌جويي كند. از ديدگاه نئوماركسيست‌هايي همچون آلتوسر، آثار هنري (فيلم جدايي نادر از سيمين) با واقعيت‌هاي اجتماعي و فرهنگي در هم تنيده شده‌اند و براي فهم آثار هنري ناگزير به مطالعه جامعه و تاريخ توليد اثر هنري هستيم. آلتوسر ايدئولوژي را به عنوان «بازنماييِ روابط خيالي افراد با شرايط وجودي خودشان» تعريف مي‌كند. به عبارتي ديگر، افراد در يك رابطه توهم‌آميز با واقعيت به سر مي‌برند و يا «ايدئولوژي رابطه ما با شرايط واقعي وجود را مخدوش مي‌سازد». در اين مطالعه به بررسي ايدئولوژي‌هايي كه شخصيت‌هاي متفاوت اين فيلم بي‌اختيار در آنها ذوب و توسط آنها فرا خوانده شده‌اند و همچنين تضاد و برخورد اين ايدئولوژي‌ها خواهيم پرداخت. به بياني روشن‌تر، فيلم جدايي نادر از سيمين درباره برخورد ايدئولوژي‌هاي مختلف شخصيت‌هاي اصلي فيلم شامل نادر، سيمين، راضيه و حجت است، ايدئولوژي‌هايي كه تك تك اين شخصيت‌ها را بدون مقاومت به سوي خود «فرا خوانده‌اند». در اين مطالعه همچنين به روند وقوف شخصيت نوجوان «ترمه» و فرايند «فراخوانده شدن» او به عنوان يك سوژه توسط ايدئولوژي حاكم پرداخته خواهد شد.