تحليل مناظرات امام رضا (ع)‌ بر مبناي نظريه‌ي گفتماني لاكلاو و موفه

از جمله ويژگي‌هاي بارز سيره‌ي عالم آل محمد(ص) در كنار همه‌ي صفات برجسته‌ي اخلاقي آن امام همام، مناظرات ايشان با نمايندگان اديان و مذاهب گوناگون براي مقابله با برخي شبهه‌افكني‌ها بود كه هم به لحاظ محتوايي و هم شگردهاي مناظره حاوي نكات آموزنده و راهبردي بسيار است. مقاله‌ي حاضر قصد دارد به اين مناظرات از منظر گفتماني بپردازد. از اين رو، سعي مي‌شود با ارايه مختصاتي از نظريه‌ي گفتماني لاكلاو و موفه به عنوان چارچوب نظري بحث، محتواي مناظره‌هاي مربوطه مورد بررسي قرار گيرد و عناصر گفتماني آن تبيين گردد. سئوال اصلي پژوهش حاضر از اين قرار است كه نشانه‌هاي گفتماني مناظرات امام چه بودند و چگونه موفق شدند هژموني گفتمان حاكم را با مفصل‌بندي خاص خود به چالش بكشند. فرضيه‌اي كه به آزمون گذاشته مي‌شود حاكي از آن است كه مناظرات امام(ع) با مفصل‌بندي دال‌هايي چون حقانيت نبوت رسول اكرم، برگزيدگي و عصمت عترت حول دال مركزي امامت توانست خود را در قالب گفتمان رقيب كه پاسخي شايسته براي تقاضاهاي اجتماعي دارد مطرح كند و با برهم زدن انسجام و وحدت گفتمان عباسي آن را دچار بحران، تزلزل و بي‌قراري نموده و در نهايت هژموني آن را به چالش بكشد.