تأثير مكمل دهي كافئين همراه با تمرين تركيبي بر شاخص‌هاي قندي و مقاومت به انسولين دختران چاق

مقدمه: چاقي عامل خطر قوي براي بيماري‌هاي متابوليكي همچون ديابت نوع 2 است. درصورتيكه، برخي از ادبيات موجود چنين ادعا مي‌كنند كه مصرف تركيبات حاوي كافئين پتانسيل قوي براي تغيير متابوليسم انرژي و اثرات مفيدي بر هومئوستاز گلوكز در افراد چاق و مبتلا به ديابت دارد. از اين رو، هدف از تحقيق حاضر تعيين تأثير چهار هفته تمرين تركيبي با و بدون مصرف كافئين بر سطوح گلوكز خون، انسولين و شاخص مقاومت به انسولين دختران چاق بود. روششناسي: 20 دختر غيرورزشكار داراي اضافه وزن (چربي 91/1±43/33% و kg.m2 05/2±21/ 28:BMI) در يك كارآزمايي باليني تصادفي دو سويه‌كور در دو گروه همگن 10 نفري؛ چهار هفته تمرين تركيبي ايروبيك-مقاومتي (30 دقيقه فعاليت ايروبيك با شدت بين 85-65% ضربان قلب ذخيره و 30 دقيقه فعاليت مقاومتي با شدت 70-75 درصد يك تكرار بيشينه؛ 3 روز در هفته) همراه با مكمل دهي كافئين و دكستروز (5mg.kg-1.d) شركت كردند. تغييرات شاخص‌هاي مورد مطالعه طي در حالت پايه و 24 ساعت پس از دورۀ مكمل‌دهي و فعاليت ورزشي اندازه‌گيري شد. داده ها با استفاده از آزمون هاي تحليل واريانس مكرر در سطح آلفاي 05/0 بررسي شد. نتايج: يافته‌ها حاكي است كه سطوح گلوكز، انسولين ناشتاي سرمي و شاخص مقاومت به انسوليني در هر دو گروه پس از چهار هفته كاهش معني‌داري مي‌يابد (05/0gt;P)، در صورتيكه، اين كاهش در گروه كافئين در مقايسه با گروه دارونما، از لحاظ آماري معني دار نبود (05/0Pgt;). بحث: نتايج برخي از مطالعات موجود همچون كُلنس (2010) و اِگاوا (2011) حاكي است كه مصرف حاد كافئين منجربه اختلال در متابوليسم گلوكز و مهار پيام رساني مربوط به انسولين از طريق سركوب فسفوريلاسيون IRS-1 Ser636/639 تحريك شده بر اثر انسولين از همه مهم‍‌تر افزايش فسفوريلاسيون Ser789 IRS-1 تحريك شده بر اثر انسولين مي‌گردد. از طرفي، نتايج تحقيق حاضر در تأئيد يافته‌هاي داسيلوا (2014) حاكي است كه مكمل‌دهي كافئين در تعامل با فعاليت‌بدني منجربه تعديل شاخص‌هاي گلايسميك و مقاومت به انسوليني مي‌شود. بطوريكه، محققان چنين ادعا مي‌كنند، مصرف مزمن كافئين احتمال دفع گلوكز از گردش خون را از طريق فعال‌سازي مسيرهاي بيان GLUT4 توسط افزايش غلظت كلسيم درون سلولي و همچنين بيان آنزيم AMPK بهبود مي‌بخشد. در كل، سازوكارهاي پيشنهاد كنندۀ اثرات مصرف مزمن كافئين در تعديل شاخص‌هاي قندي و مقاومت به انسوليني به خوبي روشن نيست.