بررسي معنايي ساخت¬هاي شرطي در كتاب «كلثوم ننه»

در اين مقاله به بررسي معنايي ساخت‌هاي شرطي در كتاب عاميانۀ «كلثوم ننه» اثر آقاجمال خوانساري از قرن دوازدهم، براساس چارچوب نظري اسكتر (1971) پرداختيم. جملۀ شرطي، جمله‌اي متشكل از دو بند پايه و پيرو است كه به ترتيب جزاي شرط و شرط هستند. بند شرط اغلب با يكي از كلمات ربط شرطي همانند «اگر، هرگاه، به‌شرط اينكه، درصورتي‌كه و...» و مقدم بر بند جزاي شرط مي‌آيد. اسكتر جملات شرطي را از نظر معنايي به دو طبقۀ كلي تقسيم كرده است. شرطي‌هايي كه به وقايع واقعي اشاره دارند و شرطي‌هايي كه به وقايع غيرواقعي اشاره مي‌كنند. شرطي‌هاي واقعي مشتمل بر سه نوع حال، گذشته و عمومي هستند و شرطي‌هاي غيرواقعي به دو نوع آينده و تخيلي تقسيم مي‌شوند. شرطي‌هاي تخيلي نيز مشتمل بر شرطي‌هاي فرضي و ضدحقيقي هستند. در اين مقاله به بررسي ساخت‌هاي شرطي كتاب «كلثوم ننه» كه كتابي دربارة عقايد زنان است، پرداختيم. با بررسي اين كتاب تعداد 81 ساخت شرطي به دست آمد. از اين تعداد ساخت شرطي واقعي عمومي، بيشترين تعداد شرطي را به خود اختصاص داد و بعد از آن به ترتيب ساخت شرطي غيرواقعي فرضي و آينده بالاترين ميزان بسامد را داشتند و ساخت‌هاي شرطي واقعي حال و گذشته به نسبت تقريباً برابر وجود داشتند. شرطي غيرواقعي ضدحقيقي نيز وجود نداشت. بالا بودن بسامد شرطي واقعي عمومي نشان‌دهندة آن است كه زنان حاضر در كتاب، عقايد خرافي خود را منطبق بر واقعيت مي‌دانسته‌اند و آن عقايد از ارزش بالايي نزد آنان برخوردار بوده است و به عبارتي خرافه‌پرستي بين آنها رواج داشته است.