بررسي ايدئولوژي‌هاي جنسيتي و معيارهاي زيبايي در يك افسانه‌ي ايراني

هدف از پژوهش حاضر، بررسي زيبايي‌شناسي ايدئولوژيك بدن و پيوند آن با گفتمان جنسيت، بر مبناي نظريه‌ي ايدئولوژي و جنسيت جان استيونز است. به اين منظور، افسانه‌ي‌ِ نارنج و ترنج از مجموعه قصه‌هاي صبحي، به‌صورت هدفمند انتخاب شد. اين پژوهش، در چارچوب مطالعات جنسيت، در دو محور طرح‌واره‌هاي جنسيتي و عنصرهاي گفتمان و داستان، به زيبايي ايده‌آل بدن مي‌پردازد. روش پژوهش، تحليل محتواي قياسي با رويكرد توصيفي‌تحليلي است و واحد تحليل،‌ كل داستان، جمله و واژه در نظر گرفته شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه ايدئولوژي‌هاي گوناگوني از جمله ايدئولوژي‌هاي نظام مردسالار، در ساخت ايده‌آل‌هاي زيبايي بدن نقش دارند. ريزنقشي،‌ درشتي چشم، سفيدي پوست، پاكيزگي و داشتن گيسوان بلند، معيارهاي زيبايي هستند. حال آن‌كه، پوست سياه، آبله‌رويي، كوچكي يا برآمدگي چشم و موهاي وزكرده، معيارهاي زشتي به حساب مي‌آيند. معيارهاي زيبايي و زشتي، ناگزير با ساختارهاي ايدئولوژيك و اجتماعي در پيوند هستند و مؤلفه‌هايي محدود و مطلق دارند. شخصيت‌ها يا زشت هستند يا زيبا. شخصيت خاكستري و ميانه‌اي در داستان وجود ندارد و منطق تقابل زيبايي و زشتي بر مبناي «اين يا آن» است، نه «همين و همان».. همچنين زشتي و زيبايي، با خوبي و بدي كه مقوله‌هايي اخلاقي به شمار مي‌آيند، ارتباط مستقيم دارند. به اين معني كه بدن زيبا برابر با نهاد نيكو و بدن زشت، بازنماينده‌ي زشتي درون و پليدي است.