مخاطرات زيست محيطي تغييرات سطح اساس و الگوي كانال رودخانه ها (مطالعه موردي : رودخانه هاي پلرود، شفارود و كرگانرود)

در این تحقیق، ابتدا الگوی كانال رودخانه های مورد مطالعه شناسایی و سپس با انطباق آنان با عكسهای قدیمی 1335 انحرافات و اختلافات رخ داده شناسایی و عوامل موثر در این تغییرات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. هدف، بررسی نقش عوامل مؤثر در تغییرات الگوی كانال و تغییرات ژئومورفولوژیكی بستر این رودخانه ها و مخاطرات ناشی از این تغییرات است. نقشه های رقومی توپوگرافی، زمین شناسی و عكس های هوایی ابزارهای فیزیكی این پژوهش را تشكیل داده اند. كار های میدانی تفصیلی برداشت نیمرخ های طولی و عرضی از بستر رود ها و ثبت موقعیت آنها با استفاده از دستگاه GPS و سایر ابزار ژئومتری انجام شده است. داده ها در محیط های نرم افزاری GIS و AutoCAD پردازش شده اند. همچنین، نوع الگوی كانال رودخانه ها بر اساس یافته ها و مبانی نظری طبقه بندی شده و در نهایت، تأثیر متقابل نوسانات سطح آب دریای خزر، تاثیرات تكتونیكی البرز و فعالیتهای مداخله جویانه انسان با سایر داده ها تلفیق و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد كه تغییرات كوتاه مدت تراز آب دریای خزر در بازه های نزدیك به مصب(حداكثر 2 كیلومتر از ساحل) را تحت تأثیر خود قرار داده است. از طرفی، حركات تكتونیكی البرز (بالاآمدگی) در سرشاخه ها و تا مسافتی حدود 10 كیلومتری بعد از خط كِنیك كوهستان تأثیر گذار بوده است از طرفی برداشت ای رویه مصالح از بستر رودخانه ها در سالهای اخیر موجب تغییرات شیب بستر در نیمرخ طولی رودخانه گردیده است. بر همین اساس رودخانه های جاری در سطح جلگه خزری همواره تحت تاثیر یك یا هر سه عامل فوق الذكر بوده و به همین خاط اكثر این رودخانه ها به نیمرخ تعادلی خود نرسیده اند این امر نشان از پو یایی و هیدروژئودینامیك فعال منطقه دارد. بنابراین راهكارهای مناسب جهت تعیین حریم و تثبیت كانال و بستر رودخانه ها لازم و ضروری بنظر می رسد.