بررسي ارتباط برخي از ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك در يك شيب‌تپه با فرسايش خميري‌شكل در مرتع تخريب شده با حدود آتربرگ

فرسايش خميري‌شكل يك معضل فراگير همراه با پيامد‌هاي ناگوار براي اكوسيستم‌هاي طبيعي در بيشتر نقاط دنيا محسوب مي‌شود. حدود آتربرگ نيز از ويژگي هاي مكانيكي خاك مي‌باشند كه با استحكام و مقاومت خاك در مقابل فرسايش ارتباط داشته و عامل مهم در وقوع فرسايش خميري‌شكل مي‌باشند. در اين پژوهش به بررسي ارتباط ويژگي‌هاي خاك و حدود آتربرگ در وقوع فرسايش خميري شكل در شيب‌تپه‌اي با كاربري مرتع تخريب شده پرداخته شد. به اين منظور، در شيب‌تپه‌ي مورد نظر سه پروفيل به ترتيب در بالاي شيب‌تپه (بيش‌ترين فرسايش)، ميانه شيب‌تپه (فرسايش متوسط) و انتهاي شيب‌تپه (كم‌ترين فرسايش) حفر و پس از تعيين لايه هاي خاك، نمونه‌برداري از دو لايه‌ي سطحي و زير سطحي انجام و برخي ويژگي‌هاي خاك تعيين شد. نتايج نشان داد همبستگي ميان حدود آتربرگ با ويژگي‌هاي مختلف خاك در هر قسمت از شيب‌تپه متفاوت است. به‌گونه اي‌كه در بالاي شيب درصد رس (95 /0 =r)، رطوبت اشباع (97/ 0 =r)، درصد سيلت و حد خميري (99/ 0 =r) بيشترين تاثير را بر حد رواني و همچنين درصد رس (97/ 0 = r)، درصد سيلت (98 /0 = r)، حد رواني (99/ 0 =r ) موثرترين عوامل بر حد خميري بودند. در ميانه شيب حد رواني فقط با حد خميري ارتباط مستقيم و معني‌داري داشته و با ساير پارامتر‌ها ارتباطي نداشته است. در پايين شيب شاخص‌هاي خميري و فعاليت خاك موثرترين عوامل بر حد رواني بودند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه ويژگي‌هاي خاك تاثير قابل توجهي بر حدود آتربرگ دارد، بنابراين احتمال وقوع دوباره اين فرسايش در اين منطقه بالا بوده و در حال حاضر كاربري هاي تخريب شده به دليل بالا بودن مواد ريز‌دانه و درصد رطوبت اشباع و فقير بودن پوشش سطحي، مساعدترين شرايط را براي وقوع اين فرسايش دارند.