تأثير شبكه¬هاي اجتماعي مجازي بر يادگيري درس علوم دانش¬آموزان دوره دوم ابتدايي

يكي از پركاربردترين فناوري¬هايي كه با زندگي بسياري از مردم جهان ممزوج شده است، فناوري¬هاي نوين ارتباطات از طريق اينترنت است. اينترنت در موضوعات مختلفي توانسته است نقش مؤثري داشته باشد كه يكي از پررنگ¬ترين آنها بعد آموزشي است. اينترنت قابليت¬هاي متعددي به معلم براي بسترسازي محيط¬هاي جديد يادگيري داده كه موجب مزيت¬هاي فراواني شده است. استفاده از فناوري هاي نوين مجازي در فرآيند ياددهي-يادگيري اجتناب¬ناپذير است. از جمله اين فناوري¬ها، استفاده و به كارگيري شبكه هاي اجتماعي مجازي در تعليم و تربيت است. كارشناسان مي¬گويند يادگيري به كمك فاوا (فناوري اطلاعات و ارتباطات) زمينه¬اي را به¬وجود مي آورد كه در آن مي¬توان اطلاعات موجود را دستكاري كرد يا تغيير داد. يادگيري در اين روش، توليد محصولات جديد است نه بازگرداندن اطلاعات دريافت شده و بدون تغيير. در اين نوع يادگيري راه حل¬هاي جديدي براي مسائل پيدا مي¬شود. آموزش بر پايه فناوري اطلاعات، اين امكان را به دانش¬آموزان مي¬دهد كه به صورتي فعالانه و نوآورانه بينديشند و از اين ايده¬ها به صورت مشترك استفاده كنند. يكي از موانع اصلي استفاده از شبكه¬هاي اجتماعي در يادگيري، مقاومت معلمان براي ايجاد تغيير در روش تدريس و فراگيري فنون جديد و فقدان مهارت آنها است. نتايج پژوهش¬ها نشان داده¬اند حتي اگر معلمان از نظر آشنايي با اين ابزار¬ها از جمله ماهرترين افراد هم باشند، باز اعتماد به نفس لازم را براي به كارگيري اين ابزارها در آموزش ندارند. شبكه¬هاي اجتماعي از راهبردهاي درگير شدن در يادگيري و فعال بودن حمايت مي¬كند، اشكال جديدي براي بيان خلاقيت ارائه مي¬كند و يادگيرندگان و معلمان را براي آزمايش¬هاي مختلف، نوآور و روش¬هاي نوين بيان افكار و ايده¬هاي خود تشويق مي¬كند. چشم انداز شبكه¬هاي اجتماعي به سوي آزمايش، مشاركت و توانمند¬سازي است كه براي يادگيرندگان و معلمان اين فرصت را فراهم مياورد كه روش¬هاي جديدي براي رشد فعالانه و خلاقانه توانايي¬ها و ظرفيت¬هاي فردي خود به كار برند. شبكه¬هاي اجتماعي با ارائة طيف گسترده¬اي از ابزارها، يادگيرندگان را در ساخت فرايند يادگيري خود فعال مي¬كند و اين امكان را به¬وجود مي¬آورد كه راهبردهاي يادگيري مؤثر، از طريق استفاده از اين ابزارها، بهتر اجرا شوند. شواهد پژوهشي نشان داده¬اند كه استفاده از شبكه¬هاي اجتماعي، علاوه بر بهبود عملكرد فردي، به طور فعال به پرورش استعدادها و ظرفيت¬هاي بالقوه اقدام كرده و مهارت انعطاف¬پذير بودن در يك زنجيرة يادگيري مادام العمر را توسعه مي¬دهد. روش¬ها: هدف اين پژوهش تعيين ميزان تأثير استفاده از شبكه¬هاي اجتماعي مجازي بر يادگيري درس علوم دانش¬آموزان بود. پژوهش حاضر از نوع پژوهش¬هاي شبه آزمايشي با طرح پيش¬آزمون- پس¬آزمون با گروه كنترل بود. جامعه آماري پژوهش را كليه دانش¬آموزان دوره دوم ابتدايي شرق استان گلستان در سال تحصيلي 96-95 تشكيل دادند. از اين تعداد، تعداد 60 نفر از طريق نمونه¬گيري در دسترس، انتخاب شدند و به¬صورت تصادفي در دو گروه كنترل و آزمايش تقسيم شدند. در ابتدا از هر دو گروه پيش¬آزمون پيشرفت تحصيلي از درس علوم گرفته شد. گروه كنترل محتواي درس علوم را به روش سنتي (روش سخنراني) دريافت نمودند و در گروه آزمايش همان محتواي آموزش به روش مجازي ارائه شد؛ به اين نحو كه آزمودني¬ها با وارد شدن به شبكه مجازي، محتواي درس علوم را به شيوه مجازي و در قالب كلام، تصوير، فيلم آموزشي را از طريق شبكه اجتماعي تلگرام به مدت10 جلسه يك ساعته آموزش ديدند. پس از گذشت 2 هفته از هر دو گروه آزمون يادداري گرفته شد. براي تجزيه و تحليل داده¬ها از آزمون آماري تي زوجي استفاده شد. نتايج: يافته¬هاي پژوهش نشان داد ميزان پيشرفت تحصيلي (t=15/4، p=0/02) و يادداري (t=4/1، p=0/025) دانش¬آموزاني كه علوم را از طريق شبكه اجتماعي مجازي آموزش ديدند، بيش¬تر از ميزان پيشرفت تحصيلي (t=0/675، p=0/595) و يادداري (t=0/765، p=0/822) دانش¬آموزاني بودند كه به روش سنتي دروس علوم را آموزش ديدند. نتيجه¬گيري: با توجه به تأثير شبكه اجتماعي مجازي بر پيشرفت تحصيلي و يادداري دانش¬آموزان در آموزش علوم توصيه مي¬شود كه از اين شيوه آموزش در فرآيند ياددهي-يادگيري بيش¬تر استفاده گردد.