نگاهي بر سير تحولات نظام انديشه‌اي در برنامه‌ريزي توسعه روستايي ايران از منظر كيفيت محيطي با تأكيد بر برنامه‌هاي بعد از انقلاب

روستا، زادگاه تمدن بشري، زيستگاه گروههاي انساني، منبع تغذيه براي جوامع شهري، و فضاي جغرافيايي پوياست،كه با فضاهاي مجاور خود داراي ارتباط ارگانيكي است. در نظام انديشه اي حاكم بر برنامه هاي توسعه روستايي قبل از انقلاب، رشد مساله اصلي است و تلاش مي شود از منابع محيطي بيشتر استفاده شود تا رفاه و سعادت گروههاي انساني حاصل گردد. در نظام توسعه روستايي بعد از انقلاب، شاهد چرخش سياست برنامه اي از رشد به سمت تامين نياز اساسي و توجه و تاكيد بر مناطق محروم و محرومان مي باشيم كه سبب وابستگي هر چه بيشتر گروه مولد روستايي به دولت مركزي شده و اقتصاد محلي مورد بي مهري قرار مي گيرد. در يك نگاه، تمام برنامه هاي قبل و بعد از انقلاب بصورت طرح ها و پروژه هايي منفصل و مقطعي، با مديريتي خطي و كوتاه مدت، بدون مشاكت اجتماعي و سياسي گروه هاي ذينفع مي باشد. در تجربه يازده برنامه تدوين شده در نظام برنامه ريزي توسعه ايران ( بعلاوه برنامه ششم در حال اجرا)، در سطح برنامه ريزي روستايي توجه به اصل كيفيت، پايداري و رضايتمندي مغفول مانده است. مشاركت به عنوان نكته مركزي، در تئوري كيفيت محيطي(توسعه پايدار) مورد توجه نبوده و تنها تلاش مي شود تا برنامه هايي ترميمي براي كاهش آلام روستاييان در كوتاه مدت اجراگردد. نظام برنامه ريزي با فلسفه رشدگرايي و تامين نياز هاي اساسي، نگاه جهادي و رويكردي خطي است و نيازمند يك تغيير نگرش بنيادي از حالت تدافعي و مقطعي به سمت تعامل و پايداري و تنوع بخشيدن به اقتصاد روستاها مي باشد.