تعيين مرز آب شور و شيرين بر اساس كلروفيل a و شوري در رودخانه اروند در شمال خليج فارس

افزايش شوري در اثر خشك‌سالي تأثيرات ناخوشايندي بر روي محيط‌زيست و اكوسيستم دارد. تعيين حجم و طول نفوذ شوري يكي از پارامترهاي بسيار مهم در مديريت ساحلي و مصبي رودخانه اي است. رودخانه‌هاي جزر و مدي تحت تأثير آب دريا و رودخانه‌ها هستند و شوري و كيفيت آب آن‌ها بستگي به دبي رودخانه و نوسانات جزر و مدي دارد. كلروفيل a در فهرست سازمان حفاظت محيط‌زيست ايالات متحده در هر منطقه‌اي به‌عنوان شاخصي براي تعيين كيفيت آب مورداستفاده قرار مي‌‌گيرد. به‌طوركلي استرس‌هاي چند گانه‌اي براي رشد فيتوپلانكتون‌ها در منطقه مصبي وجود دارد كه مهم‌ترين آن‌ها هيدروديناميك آب، كدورت، مواد مغذي، شيب شوري و مصرف كنندگي گياهخوران پلاژيك و بنتيك در رودخانه مصبي است. براي تعيين مقدار كلروفيل a و شوري آب در رودخانه اروند توسط دستگاه CTD در بهار 1390 در 10 ايستگاه انتهاي كارون، فيليه، حفار، ابتداي اروند، جزيره مينو، آبادان، خسرو آباد، منيوحي، اروند كنار، دهانه اروند در سه عمق حاشيه‌ها و وسط عرض رودخانه نمونه‌برداري انجام گرديد. ميانگين مقادير اندازه‌گيري شده كلروفيل a در رودخانه اروند 0/80و حداكثر 1/38ميكرو‌گرم بر ليتر در منطقه خسروآباد و حداقل 0/26 ميكروگرم بر ليتر در منطقه فيليه و انتهاي كارون است. در گزارشي مقادير دامنه كلروفيل a را رودخانه شط‌العرب بين 0/52 تا 3/25 ميكرو‌گرم بر ليتر گزارش نمودند. ميانگين مقادير اندازه‌گيري شده شوري در رودخانه اروند ppt 9/49 و حداكثر ppt 28/48 در منطقه منيوحي و حداقل ppt 1/99 در منطقه فيليه است. رودخانه كارون مقدار زيادي از رسوبات و كدورت بالا را به رودخانه اروند منتقل مي‌كند. كدورت آب كارون با تجمع در دهانه اروند و نفوذ جريان‌هاي جزر و مدي سبب افزايش كدورت اين منطقه مي‌‌گردد. از آنجائي كه كدورت آب، عامل مهمي در محدود كردن توليد فيتوپلانكتون‌ها در مصب‌ها به حساب مي‌‌آيد، بنابراين كدورت بالاي انتهاي كارون، فيليه و حفار نقش مهمي در كاهش كلروفيل a دارد. تغييرات شوري و ورود آب دريا به رودخانه اروند باعث منطقه‌بندي خاصي در اين رودخانه گرديده است. روند اين تقسيم‌بندي بر اساس شاخص كلروفيل a در حضور گونه‌هاي دريايي و شيرين فيتوپلانكتون‌ها محسوس است. در مصب رودخانه گونه‌هاي دريايي كه از دهانه مصب به همراه جريان مد به رودخانه وارد شده و تا منطقه خسروآباد كه ابتداي منطقه لب‌شور است، پيش‌روي كرده است. در مناطق بالاتر رودخانه و منطقه آب شيرين، كاهش مقادير كلروفيل a محسوس است. عامل اصلي اين كاهش مي‌‌تواند كاهش تراكم فيتوپلانكتون‌هاي آب شيرين به دليل افزايش كدورت ناشي از رودخانه كارون باشد.