بررسي تأثير تغيير اقليم بر نياز آبي گياه مرجع جهت توسعه پايدار كشاورزي

اقليم به‌عنوان متوسط شرايط آب‌وهوايي در منطقه‌اي خاص و معين توصيف مي‌شود و تغيير اقليم عبارت است از تغيير معنادار در متوسط داده‌هاي هواشناسي (مانند دما، بارندگي و تابش)، در دوره زماني معين. تغيير در منابع آب و مصرف آب در كشاورزي از پيامدهاي مهم اين پديده خواهد بود. برآورد نياز آبي از مهم‌ترين مراحل طراحي يك سيستم آبياري است، كه مهم‌ترين بخش آن برآورد تبخير و تعرق گياه مرجع با استفاده از روش‌هاي مختلف است. فاكتورهاي اصلي كه بر نياز آبي يا تبخير و تعرق مؤثرند وابسته به چند پارامتر اقليمي نظير دماي هوا و بارش هستند. هرگونه تغيير در اين پارامترها، براثر تغيير اقليم، بر اين پارامترها هم اثرگذار است و در برنامه‌ريزي‌هاي كلان مديريتي در كشور ضروري است. در اين تحقيق اثر پديدۀ تغيير اقليم بر تبخير و تعرق پتانسيل در دوره 2050-2020 ميلادي براي 3 ايستگاه سينوپتيك كشور، بندرعباس، كرمان و زاهدان مورد بررسي قرارگرفته است. به اين‌صورت كه با استفاده از داده‌هاي هواشناسي دوره پايه 2005-1975 تبخير و تعرق گياه مرجع چمن توسط روش هارگريوز-ساماني محاسبه شد. پس از آن پارامترهاي هواشناسي دما، بارش با استفاده ازمدل‌هاي AOGCM تحت سناريوهاي انتشار گازهاي گلخانه‌اي (2/6 RCP و 8/5 RCP)، در مدل LARS-WG براي سال‌هاي 2050-2020 برآورد شد. مجدداً با استفاده از روش هارگريوز- ساماني، تبخير و تعرق گياه مرجع براي دوره 2030-2015 تخمين زده شد. نتايج نشان داد كه مدل در توليد داده‌هاي مصنوعي دماي سه ايستگاه در دوره پايه نسبتاً خوب عمل كرده است، ولي در مورد بارش نتوانسته است با سطح اطمينان بالايي عمل نمايد. دماي بيشينه در مقياس سالانه در هر سه ايستگاه در دوره آتي افزايش خواهد داشت، كه بيشترين افزايش در ايستگاه كرمان و براي سناريو‌هاي 2/6 RCP و 8/5 RCP به ترتيب 1/2و 1/35 درجه سلسيوس است. دماي كمينه نيز در هر سه ايستگاه روند افزايشي دارد و بيشترين افزايش در ايستگاه بندرعباس به ميزان 2/6 و 1/5 درجه سلسيوس براي سناريو‌هاي 2/6 RCP و 8/5 RCP به ترتيب است. درنهايت اين روند افزايشي در تبخير تعرق گياه مرجع نيز مشاهده مي‌‌گردد. طي 30 سال آينده بيشترين افزايش تبخير تعرق مربوط به ايستگاه كرمان و كمترين آن مربوط به ايستگاه زاهدان است.