بررسي روابط بينامتني گلستان سعدي و ديوان شرقي- غربي گوته

بينامتنيت يكي از مباحث جديد در نقد ادبي است كه پيش از اين¬كه از انديشه¬ي غربي منشعب شده باشد ،مي¬توان ريشه¬هاي آن را در تمدن شرقي –اسلامي و نزد مسلمانان عرب بازجست.در اين نوع از نقد كه منتقد در پي يافتن وجوه اشتراك يك متن با متن ديگر است ،اعتقاد بر اين است كه هيچ اثر ادبي مستقلي در دنياي ادبيات وجود ندارد؛بلكه هر اثر ادبي تحت تأثير مستقيم يا غير مستقيم ساير متون پيش از خود است.بنابراين وظيفه¬ي يك منتقد در بررسي متون ادبي از ديدگاه اين نوع از نقد،يافتن چگونگي ارتباط يك متن با متون ديگر و تجزيه و تحليل نوع ارتباط آن¬هاست.در بعضي مواقع نيز گاه اين ارتباط و تناسب،چنان در هم تنيده مي¬شود كه در اثر آفريده شده مي¬توان علاوه بر روابط بينامتني ،ارتباط بينافرهنگي را نيز مشاهده كرد.گاهي اين ارتباط مرزهاي جغرافيايي و زماني را در مي¬نوردد و مي¬توان شاهد تأثير و تأثر يك شاعر يا نويسنده از فردي ديگر در آن سوي مرزها با بعد زماني بسيار و فرهنگي متفاوت بود.اين ويژگي را مي¬توان در تأثير آثار سعدي بر ديوان شرقي - غربي گوته ،كه به شيوه¬هاي مختلف خود را نمايان مي¬سازد ؛به وضوح مشاهده كرد.در اين مقاله، سعي مي¬شود ضمن بررسي روابط بينامتني گلستان سعدي و ديوان شرقي و غربي گوته ،به تأثير سعدي در دنياي غرب نيز پرداخته شود.