زوال درختان بلوط در منطقه رويشي زاگرس تهديدي براي جنگل¬هاي ارسباران

زوال بلوط نام مورد استفاده براي توصيف ضعف سلامتي، خشكيدگي و مرگ درختان¬بلوط مي¬باشد. متاسفانه بروز پديده نوظهور زوال¬ بلوط نيز از سال 1388 در بعضي از مناطق زاگرس، بحران حادي را بر اين منطقه حاكم كرده به¬طوري¬كه براساس اطلاعات موجود بيش از يك¬ميليون و سيصد¬هزار هكتار از عرصه¬هاي جنگلي¬زاگرس در معرض خشكيدگي قرار¬گرفته¬اند. شروع سرخشكيدگي و زوال بلوط¬ها از اروپا، ايالات متحده امريكا و بريتانيا از اوايل سال 1900 گزارش شده¬ است. زوال بلوط از آغاز قرن بيستم به صورت يك پديده جدي به¬كرات در جنگل¬هاي قاره اروپا اتفاق افتاده است و طي چند سال اخير مهمترين چالش براي جنگل¬هاي زاگرس و بخشي از منطقه¬هيركاني (استان گلستان) در كشور¬ما شده است. بطوركلي زوال پديده¬اي است چند فاكتوري كه نتيجه¬اي از تعامل چندين عامل زنده و غيرزنده مي¬باشد. طي بررسي¬هاي انجام شده در چند سال اخير، زوال بلوط زاگرس و جنگل¬هاي گلستان را مرتبط با عواملي مثل شيوع ¬آفات (چوبخوار، برگخوار و پوستخوار)، قارچ¬ها ( بيمارگرها و يا اندوفيت¬ها-بيمارگرهاي ريشه و تنه)، باكتري¬هاي پاتوژن، نقش و تاثير خشكسالي¬ها بر جنگل (بويژه در بهار، تابستان و پائيز)، افزايش دما در سال¬هاي اخير تحت تاثير گرمايش¬زمين، سرماي¬ديرس، ضعف¬فيزيولوژيك درختان¬بلوط و نحوه مديريت انساني اين جنگل¬ها مي-دانيم. اطلاعات جامعي در خصوص شيوع و همه¬گيري اين پديده نوظهور در ساير عرصه¬هاي جنگلي ايران علي¬الخصوص جنگل-هاي ارسباران در دسترس نمي¬باشد، با اين وجود در سال¬هاي اخير، پديده زوال و خشيكدگي بلوط در عرصه¬هاي جنگلي حاتم بيگ و ديگر مناطق ارسباران گرازش شده است. با در نظر گرفتن تغيير شرايط اقيلمي همه¬گيري پديده زوال در اين منطقه دور از ذهن نخواهد بود، بنابراين لازم و ضروري است، كه دستگاه¬هاي متولي اين جنگل¬ها با اجراي سيستم¬هاي مراقبت و پيش آگاهي و اعمال مديريت علمي، هماهنگ و سازگار با جنگل ضمن حفاظت و پشتيباني مانع از وقوع اين حادثه تلخ در منطقه شوند. لذا با انجام اقدامات اصلاحي و پيش¬گيرانه مي¬توان شرايط را براي سازگاري درختان و درختچه¬هاي ¬جنگلي اين منطقه در مقابل تنش-هاي محيطي، آفات و بيماري¬هاي در پيش¬رو فراهم كرد.