حقوق شهروندان و مفهوم حق بر شهر در فضاهاي فرسودۀ بافت تاريخي و قديمي شهر نمونۀ مورد مطالعه: محله هاي بافت قديم شهر اروميه

فضاها و محله هاي فرسوده امروزه با شتاب بيشتري، بخش هاي وسيعي از بافت تاريخي و قديمي شهرها را در بر گرفته است. فرسودگي در ابعاد كالبد و فعاليت در سطح محله ها باعث ناكارآمدي عرصه هاي بزرگي از شهرها مي‫گردد و نارضايتي ساكنان اين محله ها را به دنبال دارد. در نتيجۀ چنين وضعيتي مي بايست رويكردي كارآمد را در پيش گرفت و حق شهروندان و ساكنان بافت هاي تاريخي و قديمي را در برخورداري از ملزومات زندگي شهرنشيني محقق ساخت. مفهوم حق بر شهر امروزه دغدغه اي است كه حقوق شهروندي ساكنان شهر را در برخورداري مطلوب از محيط زندگي بيان مي كند. شهر اروميه با داشتن 417 هكتار فضاي فرسوده از شهرهايي است كه مشكلات گسترده اي در زمينۀ حقوق اجتماع محلي همچون حق برخورداري از هويت، فرهنگ، زيبايي‫شناسي، زيرساخت هاي محله، تسهيلات محله، فعاليت هاي ضروري، انتخابي و اجتماعي و ... دارد. هدف اين مقاله تببين شاخص هاي حق بر شهر در محله‫هاي فرسودۀ بافت تاريخي و قديمي منتج از شاخص-هاي مرمت شهري است و بدين منظور تلاش گرديد با مطالعۀ اسنادي ابتدا شاخص هاي متناظر با مفاهيم مرمت شهري تبيين گردد و سپس پرسشنامه هايي به تعدادي از متخصصان داده شد تا اين شاخص ها را مورد مقايسه قرار دهند. با استفاده از تحليل شبكه اي ANP، اين شاخص ها مورد تحليل قرار گرفت و نتايج نشان داد كه مهم ترين معيارهاي حق بر شهر در نوسازي و بهسازي محله هاي فرسوده در بافت تاريخي و قديمي شهر براي بهبودبخشي به اين فضاهاي ناكارآمد، به ترتيب حق برخورداري از حمايت بالادستي از ساكنان اين محله‫ها براي امر نوسازي و بهسازي (با امتياز نهايي 183/ 0)، برخورداري از حق انجام فعاليت هاي مختلف در سطح محله (با امتياز نهايي 161/ 0) و حق حفظ هويت بافت تاريخي و قديمي (با امتياز نهايي 122 /0) به ترتيب سه معيار مهم تلقي گرديد كه امتياز نهايي آن‫ها بيشتر از 1/ 0 شد و ساير شاخص ها با امتيازات نهايي كمتر از 1 /0 مورد طبقه بندي قرار گرفت.‬‬‬‬‬