بررسي تطبيقي قدماي خمسۀ محمد بن زكرياي رازي با قدماي افلاطوني

The Comparative Study of Platonism Pioneers and Razi s Khamseh

بي شك يكي از راه‌هاي فهم درست فلسفۀ فيلسوفان مختلف بررسي تطبيقي فلسفۀ آن‌هاست. زكرياي رازي از جمله فيلسوفاني است كه نه تنها همچون بسياري از فيلسوفان ديگر ناخودآگاه تحت تأثير آثار افلاطون قرار داشته است بلكه آشكارا بيان مي‌كند كه در برخي عقايد خود از افلاطون پيروي كرده است. در جهان‌شناسي افلاطون عناصري چون مُثُل، مكان، حركت و ماده از ازل وجود داشته‌اند و جهان حاصل نظم بخشي اين عناصر توسط عليت عقلي عالم، يعني دميورگوس (خداي ناظم افلاطوني) است. زكرياي رازي نيز به وجود عناصري قديم براي عالم قائل است كه به قدماي خمسۀ رازي شهرت يافته است. اين عناصر خالق، نفس كلي، هيولي اولي، مكان مطلق و زمان مطلق يا دهر هستند. اين مقاله به شرح اين مفاهيم از نگاه اين دو متفكر پرداخته و شباهت‌ها و تفاوت‌هاي ميان قدماي خمسۀ رازي و قدماي افلاطوني را نشان داده است.