رازي پيشگام در كارآزمايي باليني در طب سنتي ايران

Razi, the Pioneer in Contribution to Trials in the Medical Practice

رازي از پزشكان نامي ايران است كه به عنوان داروساز، شيمي‌دان و پزشك توانمند در زمينه‌هاي مختلف پزشكي و فلسفي در نيمه قرن سوم و اوايل قرن چهارم هجري شناخته شده است. روش‌هاي علمي او متكي بر مشاهدات و تجربيات باليني بود. رازي براي به دست آوردن تجربۀ باليني، اقدام به طراحي و انجام آزمايش‌هاي پايه و باليني در مقايسه با گروه‌هاي كنترل مي‌كرد. او جزء اولين دانشمنداني بود كه معتقد بود كه بايد سميت دارو ابتدا بر روي حيوان آزمايش شود. بسياري از تجربيات باليني رازي از جمله ارتباط بين مغز و اعصاب نخاعي، درمان بسياري از بيماري‌هاي كليوي، مثانه و...، جزء اولين شواهد آزمايش شدۀ دانش پزشكي است كه در تاريخ گزارش و ثبت شده است. مطالعۀ دستاوردهاي علمي و ديدگاه‌هاي انتقادي رازي نشان مي‌دهد كه او در طول تاريخ كمك شايان توجهي به علم پزشكي داشته است. رازي با اعتقاد به رعايت مسائل اخلاقي در پزشكي و ارزيابي نظريه‌هاي علمي و اخلاقي پزشكان پيشين، نقطه‌نظرهاي انتقادي خود را نسبت به آراء و نوشته‌هاي آن‌ها عالمانه و آگاهانه بيان كرده است. در اين مقاله ضمن اشاره به برخي آثار مهم رازي، مطالعات حيواني، تجربيات باليني و روش‌هاي درماني او و نيز برخي ديدگاه‌هاي اخلاقي و منتقدانه وي بررسي مي‌شود.

Razi was one of the Persian physicians who was acknowledged as a pharmacist, chemist and prominent scientific writer on various subjects of medicine and philosophy in the middle of the third century and early fourteenth century. His scientific methods were based on clinical experiences and observations. Razi gained a clinical experience, he designed and performed animal and preclinical test in comparison with the control groups. He was one of the first scientists who believed that drug toxicity should first be tested on the animal. Many of his clinical experiences were the first medical tests that recorded in history, including the relationship between the brain and the spinal nerves, the treatment of many kidney diseases, bladder, etc. The study of his scientific achievements and critical views shows that his contribution to medical science was remarkable in throughout history. Razi believed in the ethical issues in medicine. He evaluated the scientific and ethical theories of previous physicians and he has expressed his critical views on their opinions and writings. In this article, while referring to some important works of Razi, animal studies, clinical experiences and therapeutic methods, some of his ethical and critical views are examined