بررسي مواضع مخالفانِ مقام فلسفي محمّدبن زكرياي رازي

Examining the Position of Opponents of Mohammad Ibn Zakariya Razi s Philosophical Position

محمّدبن زكرياي رازي در زمان خود و بعد از آن مورد شديدترين انتقادهاي فلسفي و كلامي قرار گرفته است. آنچه در اين نوشتار آمده، بررسي مواضعيست كه بر طبق آن نسبت به اين دانشمند بزرگ جهان اسلام، انتقاداتي صورت گرفته و وي را مجبور به دفاع از سيرت فلسفي خود نموده است. تلاش ما اين است كه بررسي كنيم چه كساني بر وي تاخته و مقام علمي_ فلسفي وي را زير سؤال برده‌اند كه وي را مجبور به نوشتن دفاعيه نموده‌اند. همچنين مشخص كنيم اين گروه از چه موضعي به مخالفت با رازي پرداخته‎اند. رازي فيلسوفي است كه لحظه‌اي از عمر خود را هدر نداده و در كندوكاو كسب علم و معرفت در تمامي زمينه‌هاي علم و دانش بوده است، اينكه مخالفانش وي را ملحد، مطبب و غيره خطاب كرده‌اند و لايق عنوان فيلسوف ندانسته‌اند، جاي تأمل و بررسي دارد. لذا اين پژوهش با بررسي انديشه و افكار رازي در كتب و آثار باقي مانده از وي سعي نموده است پاسخي متقن به اين شبهات در باب مقام فلسفي ايشان بدهد و گامي در جهت شناساندن هرچه بيش‌تر اين حكيم باشد.

Mohammad Ibn Zakariya Razi has been exposed to the most severe philosophical and verbal criticisms in his time and afterward. What has been written in the present article is an examination of the attitudes that led to the criticism of this great scientist in the world of Islam and forced him to defend his philosophical attitude. This issue is more or less a matter for commentators and researchers who have pointed to some of the opponent positions Zakariya Razi, but, there has been no independent, cohesive research addressed to it so far. Our attempt is to examine who has criticized him for his philosophical knowledge and forcing him to write a defense? What is the position of this group in the opposition to Razi? Why should they attacked him and called him an atheist, mob, etc., and they did not consider him to be worthy of the title of a philosopher? It hopes the present research answers these questions and takes a step in order to better recognize this wise person.