بسامدِ حضورِ بهار و شعرهايش در منتخباتِ شعري هشتاد سال گذشته در ايران از 1303 تا پايان 1382

منتخباتِ شعري * در گذشته صاحبان ذوق، بنا به سليقهء خود، مطالب گوناگوني چون: شعر، سخنان نغز و حكيمانهء يك يا چند شاعر و عالم را در طول ساليان مختلف انتخاب كرده در دفتري يادداشت مي كردند. بعد از گذشت چند سال، صاحب ذوق كه تا حدّي از انتخاب هاي خود راضي مي شد، آن ها را به شكل كتاب هايي - در قطع هاي مختلف- به چاپ مي رساند. از مترادف هاي آن: بياض‌: كتابي براي گردآوري مجموعه شعرها، دعاها و مطالب گوناگون. (دائرة المعارف بزرگ اسلامي، 1383، ج 13: 241) بياضي: شعر عالي قابل يادداشت كردن در بياض. (معين، 1334، جلد1: 616) جُنگ: بياض بزرگ را مي گويند كه اشعار گوناگون دارد. (فرهنگ آنندراج، ج2: 1368) نيز در لغت نامهء دهخدا ذيل اين اصطلاح آمده است: كتابي كه در آن، برخي اشعار شعراي مختلف بي نظم و ترتيب گرد شده باشد و اين كلمه هندي است و همان است كه ابن بطوطه جنق [جُ] مي گويد. (دهخدا، 1338، ج 16: 125) اين واژه در زمان حال نيز كاربرد دارد. مجموعه اي از برنامه هاي شاد و سرگرم كنندۀ راديويي يا تلويزيوني كه شامل موسيقي، ‌آواز، نمايش، مسابقه يا مانند آنهاست. (فرهنگ بزرگ سخن، ‌1381،ج3: ‌2202) سفينه: بياضي است كه قطعش طولاني باشد و انفتاح آن در طول بود. بياض اشعار، دفتر شعر. (دهخدا،1345، ج 29: 541) كشكول: كتابي كه كه مطالب كوتاه و گوناگون چون شعر، داستان، لطيفه، و قطعه ادبي در آن گردآوري و تأليف شده باشد. (فرهنگ بزرگ سخن، 1381، ج6: 5834) از ديگر مترادف ها: جريده ، دستور ، گلدسته و گنجينه مي باشند. (دائرة المعارف بزرگ اسلامي، 1383، ج13: 241) منتخباتِ شعري داراي اهميت ويژه اي مي باشند: ايجاد انگيزه براي مطالعهء عميق تر در حوزهء مربوطــ فراهم آوردن اوقات خوش و حظ آفرين براي مخاطب ــ ارائهء نمونه هايي براي يادگيري و الگو برداري ـــ نشان دهندهء ميزان محبوبيت شاعران و نفوذ شعرهايشان به حافظهء خوانندگان (جدي) روزگار خود و همچنين دوره هاي بعد ـــ عوامل تاثير گذار بر انتخاب ها ــ بازتاب سليقه (ذوق) افراد و جامعه ـــ جهت دادن سليقه (ذوق) مردم. 2 اولين منتخبِ شعري در دورهء معاصر محمد ضياء هشترودي (1276-1340) اديب و مترجمي بود كه ديدگاه هاي انتقادي وي دربارهء برخي شاعران و نويسندگان معاصر از جهت اصول، مباني و طرز بيان به شيوهء نقادان فرانسوي در آن زمان در ايران نوآورانه بود. از مهم ترين ترجمه هاي ضياء هشترودي: اقتباسي از تأليفات شارل ژيد (مطبعهء بروخيم-1307) * در اين پژوهشِ آماري، منتخباتِ شعري مزبور محاسبه نشده اند: تك شاعري (انتخاب از يك شاعر)، موضوعي (انتخاب برحسب موضوع)، جغرافيايي (شاعران شهر خاصي)، طبقه اي (مانند گلچين هايي كه فقط شعر شاعرانِ پزشك، معلم، دانشجو و غيره را گردآوري نموده اند)، نثري ( انتخاب فقط از متون نثر)، كلاسيك (انتخاب فقط از بين شعر كلاسيك). فارسي عمومي كه براي تدريس در دانشگاه ها منتشر شده اند، از دايرهء اين پژوهش بيرون است.