نگاهي به روند مديحه¬سرايي در ديوان ملك¬الشعرا بهار

مدح، سخني ستايشگرانه است كه براي تأثير در ممدوح به مقتضاي حال ايراد مي¬شود. ستايش ويژگي¬هاي نيك ممدوح بر پايه¬ي احوال نفساني او. اين شيوه¬ي سرايش شعر كه بيشتر وسيله¬ي انتساب شاعران به فرمانروايان براي رسيدن به جاه و مال و سبب دور شدن آنها از وظيفه¬ي خطير شاعري بوده، از ديدگاه روان¬شناسي و جامعه¬شناسي قابل تأمل است. مديحه¬سرايي پيشينه¬اي به قدمت شعر فارسي دارد و شاعران به دليل نيازهاي مادي و معنوي، نياز به حامي و حفظ اثر اشعار مدحي سروده¬اند. ملك¬الشعرا بهار نيز كه شاعري سنت¬گراست گونه¬هايي از مديحه¬سرايي در اشعارش ديده مي¬شود. از آن¬جا كه به نظر مي رسد شخصيت آزادي¬خواه بهار با اين¬گونه شعر در تقابل باشد، در اين مقاله با ديدگاهي متفاوت اين بخش از شخصيت و شعر او كه كمتر مورد توجه قرارگرفته است، بررسي مي شود. يافته¬هاي اين پژوهش نشان مي¬دهد بهار از ابتدا تحت تأثير عوامل يادشده به سمت مديحه¬سرايي گرايش داشته اما در ادامه با تغييرات سياسي-اجتماعي، انتظارات جامعه و تحولات روحي و فكري مديحه¬گويي را با نصيحت و نكوهش همراه ساخته، اگرچه كه هرگز جانب مدح را رها نكرده است.