بررسي تاثير تحريم هاي يكجانبه و چندجانبه بر تجارت خارجي ايران با رويكرد داده هاي تابلويي

در اكثر مطالعات تجربي انجام يافته دو سوال اصلي در حوزه تحريم اقتصادي مطرح بوده است. اول اينكه آيا تحريم اقتصادي يكجانبه و چند جانبه ابزاري كارا براي تحت تاثير قرار دادن رفتار كشورهاي هدف تحريم مي باشد؟ ثانياً آيا كشور هدف تحريم توانسته است از طريق توسعه تجارت خود با كشورهاي ثالث اثر تحريم اقتصادي را خنثي نمايد؟ در اين مقاله نيز به بررسي اين دو سوال پرداخته شده است. در واقع هدف اصلي در اين مقاله بررسي تاثير تحريم هاي يكجانبه و چند جانبه بر تجارت خارجي ايران و چگونگي تاثير گذاري آن بر تجارت ايران با كشورهاي ثالث مي باشد. در اين مقاله تاثير تحريم اقتصادي بر حجم تجارت ايران با 74 شريك اصلي تجاري طي دوره 2001 تا 2012 مورد بررسي قرار گرفته است. در اين راستا از روش داده هاي تابلويي استفاده شده است. در اين مقاله از مدل جاذبه تعديل يافته براي بررسي تاثير تحريم، مطابق مطالعات انجام يافته استفاده شده است. براي بررسي تاثير تحريم بر اساس مدل هافبائر تحريم در سه سطح ضعيف، متوسط و قوي تقسيم بندي شده است. در اين راستا سه مدل كه در اولي تاثير يكجانبه تحريم آمريكا در دومي تحريم چند جانبه آمريكا و اروپا و در سومي تاثيرتحريم چند جانبه آمريكا، اروپا و سازمان ملل تخمين زده شده است. نتايج تخمين به روش اثرات تصادفي نشان مي دهد كه هم تحريم هاي يكجانبه و هم تحريم هاي چند جانبه تاثير معني داري بر تجارت خارجي ايران داشته است .تاثير تحريم بر حجم تجارت ايران با كشورهاي ثالث در قالب مدل جداگانه اي بررسي شده است. نتايج تخمين نشان داده است كه تحريم هاي يكجانبه تاثير معني داري بر حجم تجارت ايران با كشورهاي ثالث و غير تحريم كننده نداشته است. در واقع اين نتيجه، فرضيه sanction-busting را براي اقتصاد ايران تائيد نمي كند.