درآمدي بر تحليل مقايسه اي الگوهاي توسعه شهري در كشورهاي اسلامي و غربي

یكی از مسائل اساسی شهرها در دنیای معاصر تعریف الگوهای توسعه شهری و به اجرا گذاشتن آن هاست. بخش مهمی از محتوای الگوها برخاسته از مبانی ارزشی هر جامعه است كه در نتیجه آن پیامدهای توسعه ای متفاوت را می توان انتظار داشت. جهان به سرعت در حال شهری شدن است و در این میان سهم كلان شهرها در جذب جمعیت و تراكم مادی و معنوی رو به فزونی است. پرسش های مهم این هستند كه كلان شهرهای امروزی چه الگوهای توسعه ای را دنبال می كنند و شباهت ها و تفاوت های این الگوها با یكدیگر چیستند؟ یك دیدگاه این است كه مسائل كلان شهرها مانند آلودگی محیط زیست، اشتغال، مسكن و غریبگی تفاوتی با یكدیگر ندارد و از این رو الگوهای توسعه شهری در جهان رو به همسانی دارد. می توان با بررسی الگوهای توسعه شهری در شهرهای تهران، استانبول، دوبی، لندن و نیویورك كه فرهنگ های مذهبی متفاوتی دارند میزان تفاوت ها و شباهت های الگوهای توسعه را نشان دهد. پژوهشی اساسی بدنبال پاسخ به این پرسش است كه مبانی ارزشی اسلامی تا چه اندازه در الگوهای توسعه ای كه شهرهای واقع در كشورهای اسلامی دنبال می كنند، بازتاب یافته است؟ دستاوردهای چنین پژوهشی می تواند شناسایی الگوهای توسعه شهری در میان تعدادی از مهمترین شهرهای منطقه و دنیا و مقایسه میان آن باشد. در مقاله حاضر به عنوان گام مقدماتی پژوهش مذكور تلاش شده تا با بررسی تعدادی از پژوهش های مربوط به شهر اسلامی برخی از معیارهای الگوی پیشنهادی شهر اسلامی كه می تواند مبنای ارزیابی الگوهای توسعه شهری باشد، ارائه شده است.