جويني و فردوسي «كاربرد روا و نارواي شاهنامه‌ي فردوسي در تاريخ جهانگشا»

تاريخ جهانگشا، به مثابه‌ي متني تاريخي-ادبي، آيينه‌اي روشن از روزگار و رفتار خانان مغول و شماري ديگر از رويدادهاي تاريخي، فراروي خوانندگان قرار داده است؛ جويني(681-623 ه.ق)، مؤلف اين اثر، در پرداخت، تبيين و گزارش‌گري خويش، جابه‌جا در حوزه‌هاي گوناگون مفهومي، اعم از: طبيعت، خانان مغول و...به شاهنامه‌ي فردوسي، استناد نموده، ابيات اين اثر عظيم حماسي را، در تاريخ خويش به كارگرفته است.كاربردهاي جويني گاه، از منظر مفهومي، كاربردي شايسته است: كاربرد ابيات شاهنامه، در فضاي تبيين و توصيف طبيعت بيروني؛ اين در حالي است كه در شماري از موارد، به كارگيري ابيات شاهنامه در تاريخ جهانگشا، از منظر رعايت هويت ملي، روا شمرده نمي‌شود؛ از آن‌رو كه با تغيير كاربرد، ابيات هويت‌نماي ملي شاهنامه، براي خانان يورش‌‌گر مغول خرج شده، كاربردي ناروا يافته است.جستار پيش‌رو، عمدتا در راستاي تبيين كابردهاي گونه‌ي دوم نگاشته شده است.