مختصات بلاغي و ساختار روايت در فتح نامه هاي تاريخ جهانگشاي جويني و تاريخ وصاف

اهميت نقل فتوحات امرا و پادشاهان ، سنت فتح نامه نويسي را در كتب تاريخي به مرور متداول كرده است.اين مهم عموما وظيفه منشيان بوده ولي در برخي موارد به وزراي عالمي نيز برميخوريم، كه آن را برعهده گرفته اند.از جمله اين وزراي دانشمند ،عطاملك جويني،نگارنده كتاب تاريخ جهانگشاي جويني است. مؤلف فتح نامه تنها به نقل رويدادها نمي پردازد، بلكه در حين توصيف وقايع،از ساختار خاصي در روايت و ملاحظات بلاغي پيروي مي كند .فتح نامه از حيث ادبي و ايدئولوژيك نيز جايگاه مناسبي براي نشرعقايد نگارنده و حاكميست كه فتح را به نام خود در تاريخ به ثبت رسانيده است.فارغ از ساختار منظمي كه فتح نامه ها دارند،آگاهي مذهبي نگارنده و توجه او به علوم بلاغي و تسلطش بر سخن ميتواند فتح نامه را به سندي تاريخي تبديل كند كه در عين نقل واقعه ما را با سنن ديني و اجتماعي آشنا كرده و از حيث ادب و هنر نويسندگي محظوظ سازد.در اين بين وثوق نگارنده و بهره گيري اش از منابع تاريخي مورد اطمينان نقش مهمي را در جلب اعتماد خوانندگان به اثر وي دارد. اين مقاله برآنست با بررسي ساختار فتح نامه هاي مذكور در كتاب تاريخ جهانگشاي جويني و كتاب خلف آن ، تاريخ وصاف،برتري بيان و بهره گيري هوشمندانه عطاملك را از نقل فتوحات نشان دهد.