بررسي مؤلفه هاي حاكم در تزئينات كاشي كاري معماري عصر صفوي (مطالعه موردي: بررسي نقوش گياهي كاشي كاري مسجد امام و مسجد شيخ لطف الله)

معماري اسلامي به ويژه مساجد در طول تاريخ هميشه از ارزش و توجه خاصي برخوردار بوده و در برگيرنده‌ي تمام خلاقيت‌هاي هنرمندان مسلمان است. فضاي باز مساجد با هماهنگي و نظم نقش‌ها، كتيبه‌ها و رنگ‌ها، محيطي با عظمت همراه با خلوص معنوي پديد مي‌آورد. در دوران صفوي توجه به تزئينات در معماري از هر زمان ديگر بيشتر مورد توجه بوده است. مساجد اما اصفهان و شيخ لطف الله دو نمونه از شاخص ترين آثار معماري اسلامي عصر صفوي لحاظ تكنيك هاي كاشي كاري و نقوش تزئيني و شكل ظاهري معماري آن بسيار زيبا و بي نظيراند. اين پژوهش ضمن بررسي و معرفي عناصر تزئيني و كاشي كاري عصر صفوي، به شناسايي و تطبيق ويژگي هاي تزئينات در مساجد منتخب شده از دوره ي مذكور مي-پردازد. مقاله حاضر به دو پرسش اساسي پاسخ خواهد داد: مؤلفه هاي حاكم در تزئينات كاشي كاري معماري اسلامي عصر صفوي چيست؟ نقوش تزئيني مساجد امام اصفهان و شيخ لطف الله داراي چه نقاط اشتراك و افتراقي هستند؟ شيوه ي پژوهش پيش رو به روش توصيفي- تحليلي و با متد تطبيقي مورد مطالعه و ارزيابي قرار گرفته اند و گردآوري مطالب به صورت كتابخانه اي انجام شده است. نتايج تحقيق نشانگر آن است: نقوشي كه در مساجد مذكور به كار رفته اعم از انواع نقوش اسليمي توپر و توخالي اسليمي هاي ماري پركار و پرپيچ و خم، انواع نقوش ختايي از جمله: شاه عباسي، گرد، پنبه-اي، نقوش هندسي و عناصر نوشتاري و خوشنويسي و گاهي پرندگان مشاهده است. نقوش كاشي كاري مسجد امام اصفهان از مسجد شيخ لطف الله از بابت تزئينات و اجرا ظريف تر، پركار و مجل تر، اشراف تر مي باشد كه اين ويژگي ها ابهت معنوي و قدسي مسجد را دو چندان كرده است. اما در مسجد شيخ لطف الله تزئينات كاشي كاري خلوت تر و ساده تري نسبت به مسجد امام است.