مفهوم جهاني شدن والرشتاين در اشعار پايداري سلمان هراتي

گسترش روز افزون صنعت و مدرنيسم نظام جهاني شدن را در سطح جهان حاكم كرده است. پديدۀ جهاني شدن با دو ويژگي انباشت سرمايه و مصرف گرايي همراه است. ايمانوئل والرشتاين (1930 م.) معتقد است كه از پيامدهاي جهاني شدن قطب بندي جهان به سه قطب كشورهاي هسته اي (جهان اول)، نيمه پيراموني (جهان دوم) و پيراموني (جهان سوم) است. او فرايند رو به رشد انباشت سرمايه را سبب شكاف هرچه بيشتر ميان كشورهاي جهان اول و جهان سوم و فاصلۀ طبقاتي در داخل كشورها مي داند. هنرمندان و شاعران متعهد مي كوشند هنر و شعر خويش را به خدمت مظلوميت مظلومان و استثمار شدگان جهان و مبارزه با استكبار و نظام سلطه درآورند و تلاش خويش را در عرصۀ جهاني توسعه دهند. گروهي از شاعران ايراني پس از انقلاب ادبيات متعهدي با نام ادبيات پايداري پديد آوردند كه مظلوميت مردم كشورهاي جهان سوم را به جهانيان اعلام مي داشتند. در اين عرصه سلمان هراتي (1365-1338 ه.ش.) پيشرو اين قافله بود و اشعار بسياري در خصوص جنايت امپرياليزم جهاني و ستم كشورهاي مسلمان و غير مسلمان جهان سوم سروده است. او براي ترغيب ذهن مخاطب براي مبارزه با نابرابري ها و تبعيض ها در جهان و داخل كشور از روش پرسش هاي متعدد بهره گرفته است. در پژوهش حاضر به بررسي اشعار پايداري سلمان هراتي با رويكرد به مفهوم جهاني شدن والرشتاين پرداخته مي شود و ديدگاه شاعر در خصوص نظام سلطه و الگوي مصرف گرايي حاكم بر جامعه ارائه مي شود. در اين تحقيق به دنبال پاسخ به پرسش «چگونه سلمان هراتي فاصلۀ طبقاتي و اختلاف جهان اول و سوم را نشان مي دهد و پيشنهاد او براي رفع اين مشكل چيست؟» هستيم.