موضع گيري زهاوي و رصافي در برابر دولت عثماني و حكومت قيموميت

قرنهاي نوزدهم و بيستم براي مردم عراق دوران حساسي بود. آنها در تمام اين دوران سايه دولت عثماني و قيموميت انگليس را بر سر خود مي ديدند؛ دولت هايي كه از جنس مردم عراق و براي آنها نبود و مردم توان هيچ گونه تغيير، تبديل و دخالتي در آن نداشتند. بلكه بايد به صورت محض تسليم امر حكماي اين دولتها مي شدند. از اين رو نوعي تسليم اجباري در ميان اين مردمان مشاهده مي شد و چاره اي هم جز اين نداشتند. اما در اين ميان ، برخي از شاعران مانند زهاوي و رصافي به عنوان زبان گوياي قوم، نقش غير قابل انكاري را به نمايش گذاشتند. آنها با سلاح قلم و بيان و قدرت شعر، باب جديدي از روشنگري و مبارزه با سلطه حاكمان گشودند و آثاري به ياد ماندني از خود به نمايش گذاشتند. آنها ضمن اعتراض به حاكمان عثماني و دولت انگليس، نيرنگ بازي ها و دسيسه هاي آنها را به مردم يادآور مي شدند و مردم را از فريب خوردن به وعده هاي پوچ برحذر مي داشتند و در اين راه زمينه را براي پرورش افكار مردم فراهم مي كردند و البته طعم اين جسارتها را مي چشيدند و گاه تن به زندان يا تبعيد و يا هجرت مي سپردند. آن چه كه همواره اهميت خود را از دست نداد، التزام ملي و ميهني اين روشنگران راه آزادي بود كه اغلب، آن را حفظ مي كردند. در اين پژوهش، نقش دو تن از شاعران بنام و آگاه عراق همچون جميل صدقي زهاوي و معروف رصافي به علت كثرت شجاعت در بيان و فعاليت هايشان قابل بررسي و مقايسه است. درخواهيم يافت كه موضع گيري رصافي در برابر دولتهاي عثماني و انگليس، صادقانه تر و خالصانه تر نسبت به زهاوي مي باشد.