تربيت طبيعي در مقابل تربيت تصنّعي

تردیدی نیست كه توسعه یافتگی پایدار، متوازن و دانش محوركشورها ، مستلزم تربیت انسان های «توسعه یافته ی توسعه برانگیز» به عنوان منابع و سرمایه های انسانی آن می باشد، افرادی كه در سه حوزه مهارتی (دست) ، شناختی (دماغ) و عاطفی (دل) بهتوسعه یافتگی مناسبی نائل آمده و در پرتو آن، نگاه خود را از«حصار متداول ها» فراتر برده و «خواستن و توانستن برخورد با ناهمگن ها» و «تلاطم امواج اندیشه خلاق» را در وجود خود زنده و زاینده نگه دارند كه: «بیا دنیا بسازیم- نه با دنیا بسازیم» به حق می توان گفت تربیت چنین نیروهایی با روش های سنتی وتحمیلی و معلم محور، كه بر مبنای یكسان نمودن متربیان و بیتوجهی به تفاوتهای فردی آنان پایه گذاری شده، محقق نمی شود.آسیب های تربیتی كه هماكنون از ساختار و روش های حاكم برنظام های تعلیم و تربیت ناشی میشود به این سبب است كه منابعتربیت را در بیرون از فرد به صورت تلقینی و عاریه ای جست و جومی كند و در همان مرحله هم باقی نگه میدارد. چنین تربیتی،منجر به شكست خواهد بود، چرا كه از بیرون و توسط مربی برمتربی تحمیل می شود و با فطرت و خواسته های درونی فردهماهنگ و سازگار نیست و حتی اگر پذیرفته شود، بصورت امریصوری و عاریه ای درمی آید، نه درونی ونهادینهشده. (كریمی، 1388) اما در مقابل تربیت عاریه ای (تصنعی، صوری،اكتسابی، عرضی، ظاهری، قراردادی، بیرونی و ...)، تربیت فعال یادرونی است كه به فضایل پایدار و اخلاق اصیل و مصون ازآسیب های بیرونی تبدیل می گردد، چرا كه از سرشت فرد سرچشمهمی گیرد و سرمنشاء آن فطرت و طبیعت آدمی است. در این سبكتربیتی، اگر هم آموزش و تعلیمی وجود دارد، باید در جهت یاریدادن به مخاطب برای چگونگی كشف آن از درون خود باشد، نه اینكه فراورده های آموزشی و تربیتی از بیرون و به طور آماده در اختیاراو گذاشته شود این تربیت یك تربیت بدلی، عاریه ای و تصنعینیست بلكه تربیت طبیعی، خودانگیخته، پایدار و درونی است ومشخصه آن شور و طرب و نشاط متربی برای یادگیری و تعادل یابی معلومات است. (كریمی، 1389).مقاله حاضر كه در زمره مقالات مروری به شمار می آید، با دركاهمیت این موضوع و با محوریت نیایش عارفانه امام كاظم (ع) كه:اللهم لا تخْرجْنی من التقصیر و لا تجْعلنی من المعارین. (اصولكافیم جلد چهارم، ص 137) خدایا مرا از مدار تقصیر (احساس نقصان و احساس خلآ و نیاز) خارج مكن و مرا از افراد عاریه ای قرارمدهم» ضمن تشریح نقش تقصیر و عدم تعادل در عطش آفرینی متعلمان برای خودیادگیری، به تبیین آسیب های تربیت عاریتیپرداخته و در ادامه ضرورت های تربیت طبیعی را در مقابل تربیتعاریتی بیان خواهد نمود. پایان بخش این نوشتار، ارائه گزاره هایتجویزی جهت تحقق هر چه بهتر تربیت طبیعی و طربناك درآموزش و پرورش كشورمان می باشد.