ارزيابي ميزان تحقق‌پذيري طرح هاي جامع شهري (مطالعه موردي: طرح جامع شهر آمل)

Assessment of Achievability of Urban Master Plans in Iran (Case study: Amol Master plan)

حدود پنج دهه است كه طرح‌هاي توسعه براي شهرهاي ايران به‌منظور ايجاد زمينه توسعه كالبدي موزون و هماهنگ آن‌ها تهيه‌شده‌اند. هرچند اين طرح‌ها تأثيرات مثبتي در منطقه بندي كاربري‌ها و رعايت ضوابط و مقررات ساختمان و بهبود نسبي حيات شهرها داشته‌اند، اما به نظر مي‌رسد نتوانسته‌اند به تمام اهداف خود برسند. بنابراين با توجه به اهميت موضوع، اين تحقيق در پي ارزيابي ميزان تحقق‌پذيري طرح‌هاي جامع در ايران است كه در اين راستا، شهر آمل به‌عنوان نمونه، موردمطالعه قرارگرفته است. روش به‌كاررفته در اين تحقيق توصيفي- تحليلي است. اطلاعات موردنياز تحقيق، بامطالعه اسنادي- كتابخانه‌اي و طرح جامع شهر آمل و نيز با استفاده از پرسشنامه تهيه شد. در اين تحقيق، با استفاده از روش ارزيابي تحليل دستيابي به اهداف (Goal-achievement analysis)، سرانه پيشنهادي سال 1375 و وضع موجود سال 1390 در طرح جامع آمل موردبررسي قرار گرفت؛ همچنين براي انتخاب استراتژي‌هاي بهبود عملكرد طرح جامع شهر آمل از روش سوات (SWOT) استفاده‌شده است. نتايج بررسي‌ها مؤيد آن است كه در طرح جامع شهر آمل، تنها دو كاربري مسكوني و مذهبي توانستند به سرانه پيشنهادي در طرح دست يابند و ساير كاربري‌ها از تحقق اين هدف بازماندند. حتي برخي از كاربري‌ها بيش از 80 درصد نسبت به سطح مقررشده كمبود مساحت و سرانه را دارا مي‌باشند. در تحليل سوات عوامل داخلي با امتياز 2.63 و عوامل خارجي با امتياز 2.62 در ماتريس space در بخش V كه به حفظ و نگهداري توجه دارد قرار مي‌گيرد و استراتژي‌هاي توجه به درآمد پايدار براي شهرداري‌ها، بومي كردن طرح‌ها، مشاركت شهروندان و نخبگان بومي در مراحل مختلف طرح و توجه به عوامل اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در كنار عوامل كالبدي جهت بهبود وضعيت طرح‌ها تدوين‌شده است.