بررسي و ارزيابي كاربري اراضي شهر مشهد از منظر عدالت اجتماعي

Evaluation of Land Use in Mashhad from Social Justice Perspective

در برنامه‌ريزي كاربري اراضي شهري، عدالت در توزيع و پراكنش فضايي كاربري‌ها يكي از مؤلفه‌هاي اساسي در توسعه پايدار شهري محسوب مي‌شود. گسترش كالبدي مشهد در دهه اخير و افزايش جمعيت آن باعث عدم تعادل در كاربري اراضي در مناطق مختلف آن شده و توسعه پايدار شهري را به خطر انداخته است. بنابراين، با توجه به اينكه كاربري‌ها و خدمات شهري با پاسخگويي به نياز جمعيتي و افزايش منفعت عمومي نقش و جايگاهي مهم در برقراري عدالت اجتماعي و فضايي دارند، هدف پژوهش شناخت و ارزيابي كاربري‌هاي شهري از منظر عدالت اجتماعي به‌منظور دستيابي به معيارهاي متناسب و اصول برنامه‌ريزي توسعه پايدار شهري است. نوع پژوهش از نظر هدف كاربردي و از نظر روش توصيفي - تحليلي است كه با درنظرگرفتن دو شاخص مهم و مؤثر در كاربري اراضي شامل ظرفيت و عدالت اجتماعي و به كارگيري نرم‌افزار GIS، در چارچوب مدل‌هاي شاخص آنتروپي و ميانگين نزديك‌ترين همسايه و سرانهٔ مطلوب، كاربرهاي شهري در سطح مشهد را بررسي و ارزيابي كمي و كيفي مي‌كند. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كاربري‌ها پراكنش فضايي مناسبي ندارند و تحليل كاربري‌ها با شاخص‌هاي ظرفيت و عدالت اجتماعي حاكي از آشفتگي كمي و كيفي در كاربري‌هاي نواحي 13 گانه مشهد است.

In urban land use planning, justice in distribution and spatial sprawl of land uses is one of the most basic elements in sustainable urban development. The physical expansion of Mashhad city and its population growth in recent decades have caused imbalance of urban land use in its different regions and has jeopardized the sustainable urban development. Therefore, with attention to the role and status of urban use and services in replication of population growth and needs in the study area, it can be stated that they have an important position in social justice. Thus, the research purpose is identification and evaluation of urban land use from the perspective of social justice to achieve the most appropriate standards and principles of sustainable urban development planning. The research type in term of aim is practical and due to its methodology, it is descriptive– analytical. It considers two important indicators in Mashhad city s urban land use. The land use consists the capacity and social justice and evaluates the urban land use in the study area using GIS in the framework of Entropy index and RN method.The result showed that the land uses do not have a suitable spatial distribution and land use analysis for capacity and social justice indicators. It also shows qualitative and quantitative turmoils in all regions of the city.