استحصال زرشك (برداشت تا بسته‌بندي) در محل باغ، بدون قطع شاخه‌ي درخت و با رعايت مسائل علمي و بهداشتي، و تدوين استاندارد براي مصارف داخل و صادرات خارج از كشور

بهبود وضعيت جمع‌آوري، خشك‌كردن و بسته‌بندي زرشك مي‌تواند نقش مهمي در اقتصاد و درآمد ملي استان خراسان جنوبي ايفا كند. اما به دليل عدم بهره‌وري كافي و بالا بودن ميزان ضايعات اين محصول، افت كيفيت و خصوصيات ظاهري آن خصوصاً در زمان خشك‌كردن و همچنين بسته‌بندي‌هاي نادرست و فاقد استاندارد سبب شده است كه درآمد ناشي از توليد و فروش و صادرات اين محصول در سطح پاييني قرار داشته باشد. اين محصول ارزشمند در ميان كالاهاي صادراتيِ غيرنفتي حائز اهميت بوده و سزاوار سرمايه‌گذاري اقتصادي مي‌باشد؛ به‌طوري‌كه هر 5 كيلو زرشك معادل ارزش دلاري (يا ارزي) يك بشكه نفت خام است. با توجه به اين موارد، طرحي پيشنهاد گرديد كه با هدف افزايش كيفيت و ماندگاري زرشك و در نتيجه بازارپسندي آن، مراحل برداشت تا بسته‌بندي زرشك بر اساس يك استاندارد مدوّن صورت گيرد. بدين صورت كه زرشك را بدون قطع شاخه و عقيم‌سازي درخت، در همان محل باغ و بدون دخالتِ دست جمع‌آوري نموده و با رعايت مسائل علمي و بهداشتي، شستشو و خشك‌كردن و نهايتاً بسته‌بندي آن با بهترين كيفيت انجام شود. در اين راستا لازم است با بكارگيري اصول مهندسي، دستگاه مكانيزه‌اي طراحي و ساخته شود كه اهداف فوق را محقق سازد. دستگاه مدنظر قابل حمل بوده (به كمك يك كاميونت) و به يك ژنراتور براي تأمين برق و به يك منبع آب در حدود 5 مترمكعب نياز دارد. دستگاه در شرايط ايده‌آل بايستي زرشك را توسط خرطوم‌هاي بزرگ (مكنده) يا روش‌هاي ديگر به‌صورت سالم از شاخه‌ها جدا كند و سپس زرشك‌هاي جدا شده توسط تسمه‌نقاله به داخل دستگاه كه بر روي كاميونت مستقر است، منتقل شود. آنگاه مراحل شستشو و احياناً تميزكاري نهايي به همراه ضدعفوني، و سپس خشك‌كردن به روش مهندسي تا ميزان دلخواه و در انتها بسته‌بنديِ استاندارد مي‌بايست بر روي كاميونت و در همان محل باغ كشاورزي انجام شود. در رابطه با هزينه‌ي سرمايه‌گذاري براي طراحي و ساخت دستگاه پيشنهادي و تجهيزاتِ همراه آن در حال حاضر مبلغي در حدود 800 ميليون تومان انتظار مي‌رود، كه دوره‌ي بازگشت سرمايه نيز -با احتساب 2 تن زرشك تميز و خشك در روز- حدوداً 2 الي 4 سال پس از اتمام پروژه برآورد مي‌شود. همچنين، از آنجايي كه استانداردي براي اين محصول وجود ندارد، لذا شايسته است كه به جهت امكان عرضه‌ي زرشك با مشخصه‌هاي ميكروبي و ظاهري مناسب، استانداردهاي ملي يا حتي بين‌المللي تدوين گردد. با در نظر گرفتن موارد فوق، انتظار مي‌رود كه در زمينه‌ي بازاررساني زرشك گام‌هاي ارزشمندي براي مصارف داخلي و همچنين صادرات آن برداشته شود. اين مهم قطعاً مي‌تواند در حفظ فاكتورهاي سلامتي اين محصول ذي‌قيمت و در نتيجه مشتري‌پسندي و جلب رضايت مصرف‌كنندگان، مثمر ثمر باشد.