نقش آموزه هاي ديني در ارتقاي فرهنگ و اصلاح رفتار اجتماعي:جلوگيري از رويكرد خصمانه در گفت و شنود

Role of Islamic Teachings in Improving Social Behaviors and Enhancing Social Culture: Preventing Aggressive Approach in Dialogues

يكي از آسيب هاي فرهنگي اجتماعي در جامعه ما كه در عين اهميت بسيار و روزافزون، كمتر به آن توجه مي شود، آسيب هاي ناشي از مجادله و رويكرد خصمانه در گفت و گو و همچنين موضع گيري و قضاوت در مورد ديگران و اظهار نظر به شكل ناصواب و كينه توزانه و به گونه اي است كه همدلي را كمرنگ و رسيدن به راه حلي سازنده را دشوار و بعضا ناممكن مي سازد. علي رغم نقش كليدي نظام آموزشي در پيشگيري از آسيب هاي فرهنگي جامعه، در نظام آموزشي ما به ندرت مي توان محتوايي را يافت كه در راستاي ايجاد يا تقويت مهارت گفت و شنود در دانش آموز يا دانشجو باشد. در نظام آموزشي كشورهاي غربي، اصول علم ديالوگ به دقت تبيين شده و آموزش داده مي شود، و بعضا كارگاه هاي آموزشي جهت تقويت اين مهارت مهم برگزار مي گردد. نويسنده مقاله حاضر بر اين باور است كه با نگاه به سيره و روش معصومين عليهم السلام در گفت و شنود و مباحثه، و همچنين تعمق در سخنان حكيمانه ايشان در باب آداب گفتگو و سخن گفتن، مي توان به يك چارچوب عملي گفت و شنود صحيح از ديدگاه اسلام دست يافت، كه عمل به آن تاثيرات مثبت به مراتب والاتري را بر نتايج گفت و شنود و ايجاد همدلي ميان طرف هاي گفت و گو خواهد گذارد. در اين مقاله با نگاهي تطبيقي، با محوريت سخنان و سيره اميرمومنان و امام صادق (ع) در حوزه گفت و شنود و قضاوت و اظهار نظر، و با مروري بر مباني و اصول علم ديالوگ از نگاه صاحب نظران فلسفه و مديريت غرب به توضيح چرايي باور فوق مي پردازيم . در شرايطي كه در جامعه امروز ما رويكردهاي خصمانه در گفت و گو، و برداشت ها و قضاوت هاي نادرست بعضا منجر مي شود به ايجاد كينه ها و خصومت ها، و بي نتيجه ماندن بحث هايي كه مي تواند بسيار سازنده باشد، در صورتي كه فرضيه مذكور به اثبات برسد، مي تواند مبناي طراحي برنامه هاي آموزشي موثر قرار بگيرد، و در راستاي رفع زيربنايي اين آسيب فرهنگي مهم در جامعه امروز ما موثر واقع شده و منشا ارتقاي فرهنگ گفت و شنود در جامعه گردد.