مفهوم خيال و خيال پردازي در معماري اسلامي

The concept of fantasy and imagination in Islamic architecture

چكيده با نگاهي عميق به ذات وجود انسان و موجوديت اين موجود متعالي ميتوان پي برد كه انسان فقط تشكيل يافته از اعضاي بيروني و حواس پنجگانه اش نيست و موجوديتي فراتر از تصور دارد.بزرگي و والايي انسان كه الهام گرفته از نفس خداوندي بزرگ است از اجزايي ذهني و دروني نيز برخوردار است. يكي از مهمترين اين درونيات انسان خيال است كه در واژه لغوي شايد وهم و پندار معني شود ولي در واقع مفهوم والايي دارد كه ميتوان به تصورات و ذهنيات و ساختار داخلي ذهن انسان و موجودات زنده ديگر اشاره كرد. با توجه به وجود چنين معناي عميقي لزوم پرداختن بر اين مفهوم بيش از پيش آشكار مي شود. براي پرداختن به اين موضوع يافتن ابزاري براي مرتبط ساختن ذهن انسان به واقعيات ديداري و افكار ملموس غير انساني بر واقعيات ملموس دنيا كاري بسي دشواراست كه در اين مقاله ما ميخواهيم با استفاده از ابزار هنر معماري، رابطه بين خيال و خيال پردازي در معماري را با عالم واقعيت به هم بياميزيم. چگونگي رسيدن از تصورات ذهن انسان و خيال پردازي هاي او به بناها و ساختارهاي ديداري كه شايد بتواند انسان را بيش از پيش به بزرگي عظمت خود برساند، اين مقاله به روش توصيفي- تحليلي بوده كه در اين روش به صورت تحقيقات كتابخانه اي و مشاهدات به بررسي و ارزيابي آنها پرداخته شده است. كه در يك برداشت كلي از اين پژوهش توانستيم پي ببريم كه با استفاده از ابزارهاي معماري، مانند ايجاد تاريكي و روشني، درون و برون، سكون و حركت، تقارن و عدم تقارن ميتوان تصورات ذهني يا همان خيال پردازي ها را در يك بنا به تصوير كشيد تا در دنياي واقعي نشان داد.