ظرفيت سنجي تهديد جريان تكفيري در حوزه جهان اسلام

مساله تكفير از ديرباز يكي از محورهاي اساسي تعارض و خشونت در اديان و ملل مختلف بوده است.اين موضوع در دوره حساس كنوني به يكي از مسائل مبتلا به جهان اسلام تبديل شده و توجه به آن بيش از گذشته اهميت پيدا كرده است. در اين پيوند، آگاهي و درك مشترك نخبگان جهان اسلام از پتانسيل جريان تكفيري در ايجاد واگرايي و تعارض در جهان اسلام، امكان تبديل اين تهديد را به فرصتي براي همكاري در مواجهه با آن فراهم مي آورد. بر اين اساس،هرگونه اقدام جهان اسلام در مواجهه با تكفيري‌ها،در درجه نخست محتاج برآورد مقوله تهديد جريان تكفيري به ويژه ظرفيت سنجي آن است. از اين رو،مقاله حاضر مي كوشد به اين مهم، از طريق شناسايي ، تحليل يا تعيين حجم و سنجش تهديد جريان تكفيري در قالب به كارگيري الگو يي در اين باره دست يابد. اين تحقيق، به روش كتابخانه‌اي به شناسايي و تحليل تهديد جريان تكفيري پرداخته و سپس ظرفيت سنجي آن را با استفاده از روش پيمايشي در سطح تعدادي از اساتيد دانشگاهي و حوزوي متخصص در موضوع، با الهام از تكنيك دلفي به سرانجام مي رساند. نتايج اين بررسي نشان مي دهد كه تهديد تكفيري‌ها به لحاظ عامل متعدد بوده و علاوه بر گروه‌هاي افراطي و تكفيري به‌ عنوان عاملان مستقيم، برخي قدرت‌ها نظير ايالات‌متحده آمريكا و رژيم صهيونيستي و برخي كشورهاي منطقه را نيز در برمي‌گيرد. موضوع تهديد در اينجا، اگرچه در ظاهر اقدامات تروريستي و قتل عام فجيع مسلمانان شيعه و سني و گاه ديگر اقليت‌هاي مذهبي مي‌باشد اما در اصل تضعيف بنيه مسلمين و ايجاد تفرقه و تشتت ميان مسلمانان و نهايتاً تخريب وجهه اسلام اصيل را در جهان به دنبال دارد. به لحاظ حوزه تهديد نيز اگرچه در زمان كنوني مشخصاً كشورهاي اسلامي نظير عراق، سوريه، لبنان، افغانستان و پاكستان به‌طور مستقيم درگير اين موضوع مي‌باشند اما جهان اسلام و بلكه جهان بشريت از پيامدهاي مترتب بر خطر تكفيري‌ها در امان نيستند. نتايج بررسي‌ها در ارتباط با الگوي ارائه شده و تعيين نوع وضعيت و شدت تهديد جريان تكفيري (تهديد با شدت بالا-وضعيت بحراني، تهديد با شدت متوسط-وضعيت مخاطره انگيز و تهديد با شدت پايين-وضعيت هشدار) نيز نشان داد كه شدت تهديد جريان تكفيري با عدد 9/12 در بازه 15-12 قرار مي‌گيرد و بدين ترتيب اين تهديد، اگرچه در طيف حداقلي بازه مذكور قرار گرفت اما تهديدي با شدت بالا عليه جهان اسلام و در وضعيت بحران برآورد گرديد.