نقش چالش‎هاي ژئوپوليتيكي در عدم همگرايي‌هاي منطقه‌اي در خاورميانه

The role of geopolitical challenges in disintegration in the Middle East region

در نظام جهاني سربرآورنده كشورها در قالب همگرايي‎هاي منطقه‌اي تلاش مي‌كنند منافع خود را بدست آورند. اين روند از نيمه دوم قرن بيستم شروع شده و ادامه دارد. منطقه خاورميانه به عنوان يك منطقه راهبردي جهان هم داراي زيرساخت‌هاي مهمي براي همگرايي است. از سويي وجود چالش‌هاي كهنه و نو باعث گردد اين محيط دچار واگرايي است. اين منطقه از نظر طبيعي همگن اما از نظر انساني داراي گونه گوني هاي قابل توجهي است. با كشف نفت در آغازين سالهاي قرن بيستم، خاورميانه به عنوان يك منطقه داراي منابع عظيم انرژي مورد توجه قدرتهاي بزرگ قرار گرفت. سابقه حضور بيگانگان در اين منطقه به قرن شانزدهم باز مي گردد. حضور بيگانگان در منطقه خاورميانه باعث پيدايش برخي از چالش هاي ژئوپوليتيكي كهنه گرديد. اين منطقه اكنون درگير چالش‌هاي نوين است. خاورميانه در بازي سياسي و نظامي قدرتهاي بزرگ داراي جايگاهي فراتر بوده است. ورود خارجيان نقطه عطف تاريخ پر فراز و نشيب آن به شمار مي رود. يافته هاي پژوهشي اين مقاله تحليلي-توصيفي تاكيد دارد كه وجود چالش هاي كهنه چون مسائل قلمرو خواهي، كشور سازي و انرژي و مسائل ژئوپوليتيكي نو چون مشكل آب، بنيادگرايي مذهبي و محيط زيست باعث گرديده خاورميانه از همگرايي منطقه اي دور شود. عدم همگرايي موجب تحليل انرژي سياسي، اقتصادي و فرهنگي منطقه شده و بستر دخالت بيگانگان را فراهم مي آورد.

The Middle East as one the important and strategic regions in the world is faced disintegration. This region from physical geography viewpoint, has a compatible character but from human geography has many differences. After oil discovery, the super powers paid more attentions to this region. As a historical fact, foreigner’s attendant goes back to 16th century. Arrival of foreigners is a turn point in history of the Middle East. They caused many challenges that some of them are known as old geopolitical challenges. Now the Middle East faces new geopolitical challenges. In super powers political and military game, this region has a key role. This analytical study indicates issues like territoriality, territorial disputes, economic problems, fundamental behaviors, and religious differences aren’t solved as yet and these issues will prevent the region from integration.