روابط فرهنگي ايراني عربي عرصه هاي مشترك، ظرفيت ها، و محورهاي آن

روابط انساني از ضروري ترين مفاهيم پذيرفته شده ميان افراد و جوامع بشري است. از ميان اين پيوند ها روابط فرهنگي، كه در دامنة فرهنگ نقش آفريني مي كند، اهميت بيش تري دارد. فرهنگ فارسي را بايد اصطلاحي فراگيرتر از فرهنگ ايراني بناميم، زير ا براساس اوضاع تاريخي و دوره هاي زماني اي كه ايران پشت سر گذاشته و مرزهايي گسترده را در برگرفته و ساختارهاي حكم راني گوناگون و رخ دادهاي چشم گيري را شاهد بوده است آثار همة اين ها در فرهنگ فارسي هويدا شده است؛ اين فرهنگ از جمله فرهنگ هايي است كه دربردارندة عنصر نزديكي به ديگر فرهنگ ها و پذيرش آن ها براساس مشتركات و تفاوت هاي خود است. روشن است كه فرهنگ ها ، به ويژه فرهنگ هاي هم جوار ، تأثيرگذاري و تأثيرپذيري دوسويه اي دارند و هيچ فرهنگي از اين قاعده مستثنا نيست، خواه فرهنگ عربي و خواه فرهنگ فارسي. بر همين اساس، در نوشتار حاضر درصدديم برخي عرصه هاي مشترك اين دو فرهنگ براي ساختن زمينة تعامل با تكيه بر زيرساخت هاي پيشيني به دست آمده طي قرن ها را تبيين كنيم تا آن را زمينة مناسبي براي گام هاي آينده قرار دهيم. مسئلة اصلي اين پژوهش تبيين بايستگي و امكان پذيري روابط فرهنگي ايران و عرب براساس نقاط مشترك و ظرفيت هاي بالفعل يا بالقوه است. به منظور دست يابي به چنين هدفي بايد پيشينه هاي تاريخي و اوضاع اكنون و كرانه هاي پيش رو را از جهت روابط فرهنگي ميان دو جامعة عربي و ايراني بررسي كنيم؛ هرچند طبقه بندي اين پژوهش صرفا پرداختن به دوره هاي زماني اين روابط نيست؛ اگرچه طبقه بندي زماني آن از جهت تأثير آن در شفاف سازي موضوع بحث و پرده برداشتن از زواياي پنهان آن اهميت دارد.