مباني اعتدال در اسلام و انديشه سياسي انديشمندان مسلمان

ريشه بسياري از انحرافات فردي و اجتماعي را مي توان در عدم رعايت اصل اعتدال جست. اعتدال و ميانه-روي به معناي پيمودن و گزينش راه ميانه، حدوسط و عدم تمايل به دو طرف افراط و تفريط است. واژه اعتدال در قرآن كريم نيامده ولي اين مفهوم را مي‌توان از واژگان «قوام» (فرقان، آيه ۶۷)، «وسط» (بقره، آيه ۱۴۳)، «قصد» (لقمان، آيه ۱۹)، «سواء» (قصص، آيه۲۲) و «حنيف» (آل‌عمران، آيه ۶۷) دريافت. همه اين واژگان با اندكي تفاوت به وضعيت ميانه و حد وسط اشاره دارند كه به آن ها امر گرديده و از سوي ديگر واژگان اسراف، اتراف، تبذير، غلو، اعتداء، فَرط، تفريط و قتر كه در دو سوي وضعيت ميانه قرار دارند در ارتباط وثيق با موضوع اعتدال در آيات و احاديث متعدد مورد نهي قرار گرفته اند. مقاله حاضر با تكيه بر متون اسلامي همچون قرآن كريم، نهج البلاغه و روايات و نظرات علماي مسلمان ضمن بيان مفهوم لغوي و اصطلاحي اعتدال، احكام و ابعاد سياسي و اخلاقي اعتدال را مورد بررسي قرار داده است.