نقش نور در معماري

يكي از حياتي ترين پديده هاي زندگي انسان بدون شك، نور است. نوري كه انسان به وسيله ي آن محيط اطراف خود را مي بيند و درك مي كند. پديده ي نور را مي توان در كنار علوم و هنرهاي مختلفي مورد بررسي قرار داد كه معماري يكي از آنها مي باشد. نور را مي توان يكي از عوامل تاثير گذار بر روي معماري دانست و همچنين نمي توان از نقش نور در شكل گيري معماري چشم پوشي كرد. نور به تنهايي مي تواند بر روي جهت گيري ساختمان، سازمان دهي فضايي، شكل و فرم بنا تاثير بگذارد. نور علاوه بر جنبه ي عملكردي داراي معاني مختلفي مي باشد. بنابر گفته ي سهروردي در دين زرتشت آتش مظهر نورانيت خدا و براي ما مسلمانان مظهر نماد عرفاني و حضور خداوند مي باشد. پس علاوه بر تاثيرگذاري بر روي معماري ، نور بر روان انسان هم تاثيرگذار مي باشد. در عصر حاضر با پيشرفت تكنولوژي و تغيير در نگرش انسان و نگاه مادي و فيزيكي نور، به عنصري فقط كاربردي در خانه هاي امروزي تبديل گرديده و عناصر و ديگر جنبه هاي آن كه در تعامل با نور به وجود آمده نيز به فراموشي سپرده شده است. به علت كيفيت بهره گيري از آن، استفاده از اين موهبت الهي براي معماران و طراحان جهت ارتقا در بهبود كيفيت در فضاهاي معماري ضروري به نظر مي رسد. كاهش استفاده از نور طبيعي در بناها، ضمن افزايش هزينه هاي مصرف انرژي، بر سلامت، راحتي و كارايي افراد تاثير مي گذارد و مهار غيرمستقيم و حصول از اينكه پنجره ها در جايي قرار گرفته اند كه نورمستقيم را به حداقل مي رسانند و پالايش نور پيش از ورود به فضا، همگي مفاهيم ساده اي هستند كه طراحان پس از آشنايي با آنها و دريافتن ارزش آنها مي-توانند اعمال كنند و از نمونه هاي موفق بهره گيري مناسب از نور طبيعي مي توان به مسجد شيخ لطف الله اشاره كرد كه با استفاده مناسب از نور طبيعي بر كيفيت فضايي و معنويت بنا افزوده است.