بهره گيري از فاكتورهاي انعطاف پذيري فضاهاي مسكوني سنتي در طراحي مسكن معاصر ( نمونه موردي: خانه هاي دوره قاجار، مشهد)

انعطاف پذيري يكي از اصول انكارناپذير معماري سنتي ايران است، كه مي تواند در صورت مطالعه ي دقيق، يك راه حل مفيد براي بسياري از مشكلات و ناهنجاري هاي مسكن معاصر در ايران ارائه دهد. همچنين بعنوان راهي براي جلوگيري از گسيختگي تعاملات بين جامعه، مردم و فضاي زيستي در نظر گرفته شود؛ زيرا خانه بايد متناسب با نيازهاي در حال تغيير انسان طراحي شود. اين پژوهش، با روش تفسيري- تاريخي و مطالعات موردي، با هدف پرداختن به مواردي مشخص از مفاهيم طراحي معماري سنتي ايران و تدوين روشي براي مطالعه نظري است. نمونه موردي محله پايين خيابان (خيابان نواب صفوي) در شهر مشهد و در مجاورت حرم امام رضا (ع) قرار دارد كه به دليل تعداد بيشتر خانه هاي ثبت شده در فهرست ميراث فرهنگي نسبت به ساير محلات مشهد مورد مطالعه قرار گرفته است. پس از بررسي خانه هاي مربوط به دوره قاجار و پهلوي، با در نظر گرفتن قدمت بيشتر بناها تصميم بر آن شد كه نمونه ها مربوط به دوره قاجار باشند و با مطالعه دقيق تر بناهاي مسكوني اين دوره، 6 نمونه سنتي بعلت انعطاف بيشتر انتخاب شده اند. ساختار تحقيق بر اين فرضيه استوار است كه انعطاف پذيري بعنوان مفهومي فراگير، كه مي توان آن را براي توسعه مسكن در همه دوران ها بخصوص در عصر حاضر بكار برد. نتيجه اين مطالعه، ارائه تعدادي از فاكتورهاي انعطاف پذيري براي بررسي نمونه هاي مشابه در آينده و ارائه راهكارها و پيشنهادهايي براي رسيدن به مسكن انعطاف پذير در مقياس خانه هاي ويلايي و يا آپارتماني كوچك، با اصول طراحي كارآمد در حال حاضر در شهر مشهد مقدس خواهد بود.