پزشكي در دوره ساساني با تكيه بر مكتب پزشكي جندي‌شاپور

Medicine in Sassanid Epoch Based on the Gondēshāpūrmedical School

دانش پزشكي در ايران دوران ساساني با استفاده از آثار زرتشتي به جا مانده از انديشه‌هاي زرتشت و آثار يوناني، هندي، احياء شد. به روايت ابن نديم، اردشير بابكان مردماني را به هندو چين فرستاد تا از كتاب‌هاي آنان نسخه برداري نمايند و كتاب‌هاي پراكنده در ايران را جمع آوري كرد و دستور داد تا نسخه‌ها را تصحيح كرده و اختلاف و پراكندگي آن‌ها را رفع نمايند. پسر او شاپور نيز همين كار را ادامه داد و به دستور او آن كتاب‌ها به پارسي درآمد و سعي كرد كه كتاب‌هاي قبلي ايران را بازسازي نمايند. شاپور از يونان نيز كتاب‌هايي را به ايران آورد. در اين تحقيق با مراجعه به منابع ايراني و عرب كه در حوزه تاريخ پزشكي تحقيقات مبسوطي انجام داده‏ بودند، به اين نتيجه رسيديم كه كتاب اوستا كه دوره زرتشت به عنوان كتاب آموخته‏هاي پيامبر اخلاق نيك، پندار نيك و گفتار نيك در بين مردمان رواج گرفت مبتني بر آموزه‌هاي پزشكي و حتي پيشگيري و بهداشت بوده است و بر تدبير پيشگيري قبل از درمان رواج داشته است. در ترويج پزشكي دوره باستان مركز علمي جندي‌شاپور در دوره شاپور دوم و بسط و گسترش آن در دوران انوشيروان و تشكيل دانشگاه و بيمارستان پزشكي جندي‌شاپور در طب زرتشتي، يوناني و هندي بنيان‌هاي علمي پزشكي دوره باستان بشمار مي رود. سؤالي كه در اين مقاله به آن پاسخ داده خواهد شد در خصوص مكتب پزشكي جندي‌شاپور است.

The medical science was reborn in Sassanid era in the light of the remaining Zoroastrian texts comprisingthe Zoroaster، Indian and Greek traditions. According to IbnNadim، ArdeshirBabakan sent a mission to Indochina to copy their books ;he also commissioned the collection of miscellaneous texts throughout the Persian Empire and ordered officers to collect، collate and edit the extent manuscripts. Shapour، the Ardeshir’s son too followed his father path and ordered the translation of foreign manuscripts into Persian and the restoration of ancient Persian texts. He also imported some books from Greece.In this paper، using the Arab and Persian sources on medical history، we concluded that Avesta the Zoroastrian sacredleanings impregnatedwith Good thoughts (Persian:pendār-e nik)، Good words. .. goftār-e nik) and Good deeds (Persian: kerdār-e nik) was basically overshadowed by medical training and health care and evenimplying acustomary predictionprior to treatment.Gondēshāpūr the academy of science as the center of medicine educationand extension during the reign of ShapurII، was further developed by Anushiravan into medical academy and hospital، where the medical tradition of Zoroastrianism، Greece and India formed the bases of ancient medicine. The main question that can be answered is howthe Gondēshāpūr medical School may have shaped the ancientmedicine.