تحليل نمادين نگاره بارگاه كيومرث اثر سلطان محمد

هنر نگارگري ايراني در پيوندي عميق و تنگاتنگ با ادبيات حماسي - عرفاني و سرشا ر از عناصر نمادين و اسطوره ايي است. نمادگرايي يكي از ابزارهاي بيان و انتقال مفاهيم است كه آدمي را از صورت به معنا رهنمون مي نمايد . در اين نگاره اسطوره تحت تاثير آموزه هاي ماني و عرفان اسلامي درقالب رنگ ها و طرح ها جلوه گر شده ومخاطب را در فضايي مثالي و خيال انگيز غوطه ور مي كند . اين پژوهش در پي بررسي مفهوم رنگ وارتباط آن با نور و باز تعريف آنها ، و رمز گشايي روايتي اسطوره ايي به زبان نمادين در قالب عناصر بصري در اين نگاره است ؟ براساس تحليل هاي صورت گرفته برنمادها و نشانه هاي موجود در تصوير اين فرضيه را مي توان مطرح كرد كه نگارگر روايتي اساطيري ـ آييني را دست مايه قرار داده است تا انسان را متوجه حقيقتي نمايد كه با چشم سر ديده نمي شود بلكه نيازمند كشف و شهود و كسب معرفت است .و به اين منظور از عناصر نمادين بسياري بهره برده است. اين مقاله به روش توصيفي ـ تحليلي نوشته شده است، روش مطالعه كتابخانه اي و از طريق فيش برداري و تصوير خواني است. روش تحليل داده ها كيفي است . سلطان محمد، نگارگر باذوق و مبتكر عصر صفويه و يكي از پديده هاي تاريخ نگارگري ايران است كه با نگاهي عرفاني ، اين روايت اساطيري را به تصوير كشيده است ، از اين نگاه است كه تمام موجودات حاضر در نگاره او زنده مي شوند ، صخره ها در هيئت چهره هاي انساني و ديو نمود مي يابند، حيوانات در نهايت آرامش در كنار انسان ها آرام مي گيرند وفضايي مثالي رقم زده مي شود.