تاثير اقليم بر معماري بومي و سيما و منظر شهر در بافت قديم گرگان

يكي از عوامل موثر در طراحي شهرها و مساكن بومي آن، اقليم آن منطقه است. آنچنان كه تاثير آن در تمام تار و پود بافت شهري و حتي تك تك بناها و فضاهاي معماري آن ديده مي شود. اگر بناهاي انسان ساز با اين عامل مهم هماهنگ باشند، هم آسايش انسان را فراهم مي كنند و هم كاهش مصرف انرژي را در پي خواهند داشت. بدينسان در پژوهش حاضر تلاش گرديده تا ويژگي ها و عناصر اقليمي شهر گرگان، مورد بررسي قرار گيرد و با رسيدن از كليات به جزييات در معماري و طراحي، تمامي عوامل مربوط به طراحي اقليمي در اين شهر بيان شده و بدنبال بررسي چگونگي تطبيق معماري و اقليم در شهر گرگان و چگونگي توجه به شرايط آب و هوايي در ايجاد مساكن بومي آن مي باشد. رطوبت و بارندگي زياد عامل اصلي شكل گيري معماري و شهرسازي اين ناحيه مي باشد. بافت شهري و روستايي به صورت باز است و جهت استفاده از حداكثر تهويه و كوران و جلوگيري از راكد ماندن رطوبت، اجزاي تشكيل دهنده محيط مسكوني به صورت پراكنده در محوطه استقرار مي يابند. به خصوص در معماري اين منطقه از عناصري جهت دفع رطوبت و حداكثر تهويه و هدايت باران و آب هاي سطحي استفاده شده، تا از اين طريق بتوانند به نوعي معماري همساز با اقليم دست يابند؛ كه در كنار عوامل زيباشناسانه و نيز هماهنگي با محيط اطراف، شرايط آسايش را براي ساكنان خود فراهم آورد در اين منطقه روند گسترش بنا بر اساس اولويت هاي اقليمي و به ترتيب از سمت جنوب، شرق، غرب و سپس در ارتفاع مي باشد. نتايج كلي تحقيق حاكي از آن است كه مهمترين عناصر اقليمي موثر طراحي مساكن بومي در گرگان، شامل مولفه هايي چون تابش، دما، رطوبت و بارندگي است و همچنين بيشتر از مصالح آجر و خشت با ظرفيت حرارتي بالا در ساخت و ساز مساكن بومي استفاده شده و اكثر اين بناها بصورت نيمه درونگرا و درونگرا مي باشند.