بررسي نقش نظام بهره برداري تعاوني توليد در پايدارسازي اقتصاد روستايي (مورد مطالعه روستاهاي استان خراسان جنوبي)

تعاوني هاي توليد به عنوان نظام بهره برداري كارآمد در عرصه كشاورزي ايران، نقش مهمي در دستيابي به معيشت پايدار و برقراري نظام پايداراقتصاد در نواحي روستايي ايفا مي كنند. تعاوني هاي توليد با فراهم آوري بستر همكاري بين بهره برداران و ايجاد جريان هاي اطلاعاتي در بخش هاي مختلف توليد، خدمات و بازار يابي، زمينه اي مناسب جهت استمرار و پايداري نظام اقتصاد روستايي بوجود مي-آورند. اقتصاد روستاها به دليل فقر منابع ارتباطي و اطلاعاتي و نبود سرمايه گذاري در فن آوري هاي زير بنايي با مشكلات عديده اي از قبيل پايين بودن بهره وري منابع توليد، نوسان شديد توليد محصولات، آشفتگي بازار فروش محصولات، ضعف سرمايه گذاري و آفت زدگي شديد محصولات مواجه اند. براي برون رفت از چالش هاي فوق و خروج از وضعيت ناپايدار كنوني روي آوري به فعاليت هاي تعاوني امري اجتناب ناپذير است. از اين رو در مقاله حاضر سعي شده است با رويكردي جامع در قالب تحقيق توصيفي – تحليلي نقش تعاوني هاي توليد روستايي در پويايي اقتصاد روستايي در سطح استان خراسان جنوبي مطالعه شود. جامعه آماري تحقيق را اعضاء تعاوني هاي توليد در استان خراسان جنوبي تشكيل داده اند كه تعداد آنها بالغ بر13106 نفر مي باشند، از بين اين جامعه 208 نفر بر اساس فرمول كوكران به عنوان نمونه انتخاب شدند و با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود كه روايي آن توسط پانل متخصصان و پايايي آن با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ(71/0) مورد تأييد قرار گرفت. يافته هاي توصيفي نشان داد كه 4/71% پاسخگويان كاركرد آموزشي، 65% كاركرد فني، 5/69% كاركرد اقتصادي و 8/64% كاركرد زيست محيطي تعاوني هاي توليد را ضعيف و نسبتاً ضعيف ارزيابي نموده اند. علاوه بر اين 8/63% پاسخگويان سيستم اقتصاد روستايي را ناپايدار ارزيابي نموده اند. يافته هاي تحليل همبستگي حاكي ازآن است كه بين كاركردهاي مختلف تعاوني توليد و پايداري سيستم اقتصاد روستايي علي رغم ضعف تعاوني هاي توليد در اين زمينه همبستگي مثبت و معني داري، جز كاركرد زيست محيطي كه رابطه منفي و معني دار است، در سطح 1% خطا وجود دارد.