نقد روان شناختيِ رنگ هاي شعر ميرزا عبدالقادر

عنصر رنگ، يكي از عناصر برجسته ي تصويرپردازي و تجلّي گاه غليان عواطف و احساس هاي شخصي شاعر از محيط پيرامونش است. با واكاوي نوع و بسامد رنگ هاي به كاررفته در يك اثر مي توان به جنبه هاي پنهان روان هنرمند پي برد و جهان فكري او را تحليل كرد. اين پژوهش كه به روش آماري و تحليلي و با استفاده از ابزار كتابخانه اي نوشته شده است، به بررسي روان شناسيِ طيف هاي به كاررفته و كاركرد آن ها در غزل هاي بيدل دهلوي مي پردازد؛ نتيجه ي اين جستار نشان مي دهد گرايش بيدل به بهره گيري از پنج رنگ: سياه، سپيد، قرمز، سبز و زرد است كه هر رنگ در شعر او كاركرد مخصوص به خود را دارد. بر اساس روانشناسي اين طيف ها، رنگ سياه كه رنگ روح بيدل نيز هست با بسامدي قابل توجّه نمايانگر فرياد بلند اعتراض و شخصيت همواره ناآرام و ناراضي اوست كه پيوسته از بخت و سرنوشت و غفلت خويش انتقاد دارد. امّا با اين وجود، شاعر با وجود خرده گيري چندان در پي تغيير و تحوّل پيرامون خود نيست. او از شرايط موجود راضي نيست و عقيده دارد كه براي حفظ عزّت نفس خود به مقداري پيشرفت نيازمند است.