امر نشانه اي در ترجمان الاشواق

ابن عربي از معدود افرادي است كه در حوزه عرفان اسلامي، بر خلاف سنت عرفاني پيش از خود، از احترام و حب زنان در آثار مختلف، از جمله فتوحات مكيه و فصوص الحكم، سخن گفته است. اما وي علاوه بر اين به نوشتن كتابي عاشقانه با عنوان ترجمان الاشواق براي يك زن عابد و پرهيزكار پرداخت. اين عمل بنا بر نظر ژوليا كريستوا نوعي سرپيچي است. از نظر كريستوا زبان داراي دو ساحت امر نشانه اي و امر نمادين است. اين دو امر در فرايند دلالتي اي كه زبان را تشكيل مي دهند، تفكيك ناپذيرند و تعامل ميان آنها گونه گفتمان مورد نظر را مشخص مي كند. گاه امر نشانه اي براي عبور از نظم و قانون در مرحله نمادين نفوذ مي كند كه نوعي سرپيچي را به وجود مي آورد. ابن عربي علاوه بر اين كه در سطح نظري به مخالفت با نظرات عارفان پيش از خود درباره زنان مي پردازد در سطح هنري نيز با روي آوردن به شعر و استفاده از احساسات و عواطف، وجه نشانه اي زبان را به كار مي گيرد و متن را از دستور نمادين خارج مي كند و بارهاي نشانه اي را در زبان نمادين وارد مي نمايد؛ كه در تكرارها، تاكيدها، توصيف وجوه تنانه و زيبايي زنانه در كنار زيبايي معنوي و... خود را نمايان مي كند. اينگونه نوشتن قرينه هايي در جهت باز شدن پاي زنان در ساحت نمادين و غلبه ساحت نشانه اي، در خود دارد.