تحليل حكمت مضامين نقوش هندسي سقانفارهاي مازندران به عنوان نماد معماري اسلامي

سقانفارها به عنوان نمونه اي از معماري بومي و شاخص هويت فرهنگ و تاريخ مازندران به شمار مي روند. اين بناهاي مذهبي يادماني آييني و تاريخي بوده اند كه در دوره قاجار تصوير گري شده اند. با بررسي نقوش اين مكان هاي مقدس مي توان آنها را با توجه به مضامين، به دو دسته مذهبي و غير مذهبي تقسيم نمود. نظر به كثرت مضامين و تنوع نقوش، تمركز اين پژوهش بر نقوش هندسي به كار رفته در سقانفارها مي باشد. فرم و صورت در هنر اسلامي، از مفهوم مسلط در حكمت اسلامي يعني وحدت وجود بر مي آيد. حضور ساختار هندسي در شيوه تجريدي تزئينات هندسي، اسليمي، ختايي يا اشكال و احجام معماري برگرفته از اصل مقدس توحيد است. از جمله اين صورت ها مي توان به نقوش هندسي موجود در تزئينات چوبي سقانفارهاي مازندران اشاره كرد كه از عناصر اصلي رياضي و هندسه، يعني عدد و شكل پديد مي آيند. در اين مقاله با تكيه بر آراء فلاسفه و سنت گرايان در باب رمزهاي هندسي نقوش، به بررسي وجه كيفي اعداد و اشكال و كاركرد نمادين آنها در نگرش سنتي و نسبت آنها با معارف باطني و روحاني، بويژه اصل توحيد در فرهنگ و هنر اسلامي پرداخته مي شود. سپس دخالت اين عناصر در تزئينات چوبي سقانفارهاي مازندران به عنوان كامل كننده يا پركننده اطراف نقش ها نشان داده مي شود و به حكمت مضامين مهمترين رمزهاي هندسي بكار رفته در نقوش سقانفارها از جمله: نقطه، خط، مثلث، دايره و مربع پرداخته مي شود.