نقش آموزه هاي وحياني در بهبود و ارتقاء درمان

گسترش چشمگير دانش بشري و افزايش توانمندي‌هاي انسان، كه بخشي از آن حاصل پيشرفت فناوري به ويژه در زمينه زيست پزشكي و صنعتي شدن جوامع بوده است، مسائل چالش برانگيزي را فراروي پزشكان و عالمان اخلاق قرار داده است. هر چند اين توسعه و رشد روزافزون در زمينه علوم پزشكي از ارمغان عصر مدرنيته محسوب مي‌شود، اما چالش‌هايي در نوع نگاه تكنولوژي به مقوله درمان وجود دارد. اگر چه اخلاق پزشكي از سابقه‌اي ديرينه در همه فرهنگ‌هاي بشري برخوردار است، اما شكل نوين آن كه به بررسي موضوعات پزشكي جديد و مسائل اخلاقي و حقوقي مربوط به آن و ارائه راهكارهاي مناسب مي‌پردازد، رشته‌اي نوپا است. در تمدن اسلامي، اخلاق يكي از پيش نيازهاي طب باليني محسوب مي‌شده و دانش‌آموختگان پزشكي موظف به گذراندن اخلاق و حكمت بودند. لذا با توجه به جايگاه اخلاق در علم پزشكي و درمان بيماريها، مبحث حاضر سعي دارد ديدگاه آرماني از نگاه اسلام و آسيب‌هاي فرارو را تحت موضوع نقش اخلاق پزشكي در بهبودي از بيماري و ارتقاء درمان مورد ارزيابي قرار دهد. در پژوهش حاضر، از روش تحليلي اسنادي (document analysis) و مفهومي (content analysis) استفاده گرديده است. روش جمع‌آوري اطلاعات به صورت كتابخانه‌اي بود. به اين صورت كه با رجوع به منابع اسلامي از جمله قرآن كريم و تفاسير مربوطه در روايات و استفاده از مقالات و نشريات و سياستهاي مرتبط، اخلاق پزشكي از منظر اسلام و آسيب‌هاي موجود در امر درمان، بررسي گرديد. در عصر حاضر عده‌اي فرآيند تأثير اخلاق در بهبودي بيماران را امري محدود و غير قابل سنجش جلوه داده و با فاصله گرفتن از بعد معنوي، بتدريج به اين نتيجه مي‌رسند كه همه چيز و از جمله درمان و شفايافتگي از بيماري، منحصراً توسط انسان انجام مي‌پذيرد كه ضعفها و نارسايي‌هاي آن مشهود و محسوس مي‌باشد. اما آموزه‌هاي وحياني (همچون استمداد طلبي از خداوند در سختي و بيماري، اميدواري و تاثيرات مثبت آن، عيادت و پرستاري از بيمار، مراقبت و همدردي، امانتداري و حفظ اسرار بيمار، رابطه شرافتمندانه و احترام آميز با بيمار) علاوه بر بعد جسمي، عناصري همچون روح، معنويت، شفا يافتن و اخلاق را در مقوله درمان لحاظ مي‌گرداند كه تأثيرات قابل توجهي در روند درمان بيماريها و نوع نگاه متخصصين به اين مقوله دارد و با ذكر امتيازات و مزاياي اخلاق پزشكي اهميت مسئله و ضرورت پرداختن به آن را خاطر نشان مي‌سازد. در دنياي مادي امروزه نتايج علمي فقط بر پايه حس و تجربه بدون توجه به ديگر ابعاد وجودي انسان ارزيابي گرديده است. شاخصه‌هاي سلامت و درمان، فقط مربوط به تجربيات حسي نيستند. بلكه تأثير معنويت و اخلاق، ناشي از ديدگاه معرفت شناسي الهي و توجه به شئونات و ابعاد انسان مي‌تواند در افزايش انگيزه درماني نقش اساسي را ايفا كند. بنابراين ضروري است كه اخلاق پزشكي به طور عام مورد توجه قرار گرفته و به طور خاص ديدگاه آرماني در وضعيت سلامت با الهام گيري از دين و فرهنگ ملل انساني و در پرتو راهنمايي‌هاي حكيمانه پيامبر (ص) و اهل بيت (ع) تبلور يابد كه برآيند مؤلفه‌هاي آن منتج به ارتقاء درمان و افزايش انگيزه درماني در پزشكان و پرستاران خواهد بود.