بررسي كارايي شاخصهاي روش سلامت مرتع در ارزيابي اكوسيستمهاي مرتعي مناطقاستپي(مطالعه موردي پارك ملي حيات وحش قميشلو، اصفهان)

Evaluating various range health indicators to assess Steppic rangeland ecosystems (Case study: Ghamishloo National park- Isfahan)

مطالعه كيفي سلامت مرتع، ابزار مناسبي براي بررسي وضعيت مرتع توسط مديران مرتع است. در اين مطالعه كارايي شاخصهاي سلامت مرتع در منطقه استپي پارك ملي قميشلو مورد ارزيابي قرار گرفت. به منظور بررسي تغييرات ويژگيهاي سلامت مرتع در منطقه و كارايي شاخصهاي سلامت سه سايت با سه مديريت متفاوت شامل، سايت تحت چراي دام وحشي)سايت مرجع(، سايت تحت چراي دام اهلي و وحشي و سايت تخريب شده تحت چراي دام اهلي انتخاب شد. سپس سه صفت پايداري خاك و رويشگاه، عملكرد هيدرولوژيك و سلامت موجودات زندهي اكوسيستمهاي مرتعي توسط شاخصهاي هفدهگانه سلامت مرتع تعيين شدند. بعد از امتيازدهي شاخصهاي تعيين شده، رتبهي هر يك از شاخصهاي سلامت مرتع مشخص شد و در نهايت از طريق آزمون يو من ويتني معنيداري شاخصها نسبت به سايت مرجع مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد به غير از شاخص شيار و خندق بقيه شاخصها در منطقه استپي قميشلو كارايي لازم را براي تعيين وضعيت سلامت مرتع دارابود. نتايج نشان داد كه سايت تحت چراي دام وحشي و اهلي در طبقه درمعرض خطر و سايت تحت چراي دام اهلي در طبقه ناسالم ارزيابي گرديدو مشخص شد كه اين روش قادر به تشريح اختلافها و تفاوتهاي موجود ميباشد. بر اساس نتايج حاصل از اين روش ميتوان تصميم مديريتي لازم را براي جلوگيري از روند تخريب و پيشنهاد روشهاي احيايي مناسب براي اين مناطق و مناطق مشابه پيشنهاد كرد.

Studying range health provides a valuable tool for rangeland managers to evaluate range condition. This study aimed to identify appropriate range health indicators in assessment of Steppic rangelands of Ghamishloo National Park. Three sites with different management status including core zone of National park as reference site (grazed by wild herbivores), protected area (grazed by wild herbivores and livestock) an adjacent free grazed area (grazed by livestock) were selected. In this method 17 indicators are used to obtain three ecosystem function indices including soil and site stability, hydrologic function, and integrity of the biotic community at the ecological site level. Indicators were assessed in all the sites and their health status was determined accordingly. The differences of all the indicators in the sites with reference site were assessed using Mann-Whitney U test. According to the results, all the indicators assessed range health condition appropriately except rills and gullies. Results indicated that this method can assess range health status of the sites appropriately. The protected area and free grazed area were classified as “at risk” and”unhealthy” respectively. The obtained result from this method can assist mangers to identify functional thresholds and select management practices to prevent degradation and desertification.