بررسي و تحليل «ماندالا» در معماري سنتي يزد

در معماري فرهنگهاي اسلامي طرح هاي ماندالا ديده مي شود. ماندالا (मण्डल) در سنسكريت به معني دايره و جدولي هندسي است كه به عنوان نمادي براي جهان هستي به كار مي‌رود. در معماري سنتي استان ِيزد، در اغلب اجزاء معماري سنتي آن نشاني از ماندالا ديده مي شود . . مفاهيم توحيد و معنويت در تمام مساجد با نقوش زيباي ماندالاي ايراني به چشم مي خورد. از جمله نماد ماندالا در گنبدهاي منازل قديمي و مساجد ، نماد ماندالا در فرش هاي ايراني، نماد ماندالا در ظروف سفالي ميبد، بعضي از صنايع دستي ايراني، نماد ماندالا در بازارهاي قديمي يزد، نماد ماندالا در ديگر آثار معماري ايراني شامل گنبدهاي مدارس ديني سنتي، نماد ماندالا در باغ قديمي دولت آباد و باغ خان و... وقتي كه از آسمان به آن نگرسته شود به وضوع قابل ديدن است. نماد ماندالا حتي در بعضي از طرح هاي قاليچه ها و تابلو هاي نقاشي و حتي در برخي طرح هاي ترمه قابل مشاهده است . در اكثر هنرهاي تجسمي يزد جايي نيست كه اين نماد معنوي تكرار نشده باشد. مقالۀ حاضر تلاش دارد تا برخي از مصاديق و نشانه هاي ماندالا را در معماري سنتي شهر يزد ارائه دهد و تحليل كند.