جلوه هاي فرهنگ و تمدّن اسلامي در اشعار عربي خاقاني

عربي سرايي در ميان شاعران ايراني سابقه‌اي طولاني دارد. با گسترش فرهنگ اسلامي در ايران، دانش زبان عربي در برهه-اي از تاريخ، يكي از مهم ترين نيازها و گاه از مفاخرات شاعران محسوب مي شد. خاقاني از جمله شاعراني است كه در آثار خود الفاظ و جملاتي به زبان عربي به كار مي برد و بينامتينت قرآني نيز در اشعارش، فراوان يافت مي شود كه نشان از تبحر وي در به كارگيري آيات قرآن و نيز دانش وسيع عربي و آشنايي وي با سبك شاعران عرب دارد. قصايد و قطعاتي به زبان عربي از خاقاني به جا مانده است كه در اين پژوهش به بررسي يكي از آنها پرداخته ايم. روش تحقيق توصيفي-تحليلي بوده و از طريق خوانش يكي از قصايد خاقاني و بررسي مؤلفه هاي فرهنگي آن بوده كه از طريق منابع كتابخانه اي انجام گرفته است. براي اخذ نتيجه ي بهتر، مقايسه اي ميان اين قصيده و آثار فارسي خاقاني و برخي شاعران عرب نيز انجام شده است. در اين قصيده كه آثار فرهنگ و تمدن ايران و اسلام در آن پيداست، شاعر ضمن مدح ممدوح، به بثّ شكوا نيز پرداخته است. نتيجه ي پژوهش اين است كه مضمون قصيده ي عربي خاقاني علاوه بر شباهت با اشعار شاعران عرب دربردارنده ي برخي از واژگان و مضامين فرهنگ و تمدن اسلامي است كه مي توان آن را داراي بينامتنيت آشكار و پنهان دانست.