زنان، اَبَرفضاهاي شهريِ عموميِ مصرف- خريد- فراغت و اقتصاد مقاومتي: مناسبات و تناقضات (موردپژوهي: مركز خريد كوروش تهران)

مناسبات بين زنان و مال‌ها، به‌عنوان يكي از فضاهاي نوظهور كلان‌شهريِ متأثر از و همچنين تأثيرگذار بر سبك‌ زندگي اين گروه جنسي، كانون توجه اين پژوهش است. تحليل منطق اين فضاها و نوع مناسبات اصلي‌ترين كاربران اين فضا (زنان) با آن، از طريق موردپژوهي‌‌ در يكي از مهم‌ترين اين مراكز در شهر تهران انجام يافته است. بررسي ميداني در مركز خريد كوروش كه داراي يكي از ويژه‌ترين تركيب كاربري‌ها و گروه‌هاي مصرف‌كننده‌ فضا است انجام شده. اين بررسي ميداني از طريق پيمايش كاربران فضا و نيروي كار زن حاضر در آن به همراه مشاهدات متعدد براي افزايش غناي تحليلي صورت پذيرفته است. در اين مقاله، زنان برپايه‌ شيوه‌ پيوندشان با اين فضاها به سه گروهِ خريداران و مصرف‌كنندگان صرف، پرسه‌زنان تفريحي نيمه يا غير مصرف‌كننده و كساني كه به‌عنوان نيروي كار فاقد مالكيت و سرمايه در خدمت ادامه‌ چرخه‌ حيات اين فضاها هستند طبقه‌بندي‌ شده‌اند. نتايج نشان مي‌‌دهد اين فضاها يكي از فرآورده‌هاي دگرديسي‌هاي فضايي تحت تأثير نيروي‌هاي جهاني‌شدن‌ و حاكميت ارزش‌هاي جهان‌رواي مدرن‌اند. مال‌ها تجلي فضايي ارزش‌هاي اجتماعي متناقض همزاد و برساخته‌ نظم جهان مدرن‌اند: ارزش‌هاي توليد (مانند كار سخت و فايده‌باوري) و ارزش‌هاي مصرف (مانند آسايش‌طلبي و بازيگوشي)؛ ارزش‌هايي كه با انطباق با جنسيت‌ها، تاكنون امكان ادامه حيات يافته‌اند و در تركيب با نگرش‌هاي ويژه‌ ايدئولوژيك بومي و در تضاد با سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي، زنان ايراني نيز - به‌ويژه زنان طبقات فرادست- بدل به مظهر آسايش‌طلبي و بازيگران نقش مصرف‌كننده‌ در جامعه شده‌اند. بررسي‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد در ميان زنانِ پيوندخورده با فضاي مورد بررسي، يك گروه مورد غفلت واقع شده‌ است: شاپ‌وُركرها. اين پژوهش با شناخت ويژگي‌هاي اين گروه مانند خاستگاهِ اجتماعي- اقتصادي، سطح تحصيلات، شيوه‌هاي دسترسي به فضا در سنجش با دو گروهِ ديگر، و... مي‌كوشد پرتوي بر وضعيت اين گروه بيفكند. ما نشان داده‌ايم شاپ‌وركرهايِ زن يكي از مصدايق مهم سازمان‌يابي نوين نيروي كار در كلان‌شهرهاي ايران‌اند؛ سازمان‌يابي‌اي كه باوجود مخالفت رتوريكال سياست‌گذاران با آن، در عمل در حال انطباق با شرايط جهاني‌ است.